İhracat Bedelinin Yurda Getirilmemesi ve Cezası

İhracat Bedelinin Yurda Getirilmemesi, sorumlular açısından birtakım yaptırımlara sebep olmaktadır.

Ülkemizde ihracat bedelinin yurda getirilmesi zorunluluğu bulunmakta olup bedelin yurda getirilmesi, ihracat yapılan mal veya hizmetin karşılığı olan paranın ülkeye girişini sağlamaktır. Böylece, ihracatı yapılan mal veya hizmetin ekonomik olarak ülkeye katkısı gerçekleşecektir.

İhracat Bedeli Yurda Ne Zaman Getirilmelidir?

İhracat bedellerinin yurda getirilmesine ilişkin usul ve esaslar, İhracat Genelgesi’nde düzenlenmiştir.

Kural olarak ihracat bedelinin yurda getirilme süresi 180 gündür. Bu süre, fiili ihraç tarihinden itibaren işlemeye başlayacaktır. 180 gün azami süre olup bedelin, ithalatçının ödemesinin ardından getirilmesi esastır.

Fiili ihraç tarihi ise, eşyaya ilişkin ihracat beyannamesinin kapanma tarihidir.

İhracat işlemlerine ilişkin sözleşmelerde bedelin 180 günden fazla sürede ödenmesi öngörülebilir. Bu durumda, bedelin getirilme süresi, vade tarihinden itibaren 90 gündür. Vade tarihinin tespiti için gereken zorunlu unsurlar ise şunlardır:

• İhracatçının yazılı olarak beyanda bulunması,
• Öngörülen vadeyi tevsik eden proforma faturanın veya poliçenin bankaya ibraz edilmesi.

İhracatçının yazılı beyanı ile bahsi geçen proforma faturanın veya poliçenin bankaya birlikte ibraz edilmesi gerekmektedir.

İhracat bedelinin, beyan edilen Türk parası veya döviz üzerinden getirilmesi esastır. Bu durum zorunlu olmayıp bedelin farklı bir döviz üzerinden getirilmesi de mümkündür. Yine bedelin, yolcu beraberinde getirilmesi de mümkündür. Bu durumda, gümrük idarelerine beyanda bulunma zorunluluğu bulunmaktadır.

Peşin Döviz Karşılığında İhracat Yapılması:

Peşin döviz karşılığında ihracat yapılması halinde, ihracatın 24 ay içerisinde yapılması zorunludur. İhracatın mücbir bir sebepten ötürü yapılamamasında, mücbir sebebin tevsik edilmesi gerekmektedir.

Mücbir sebebin varlığı halinde banka tarafından ihracatçıya ek süre verilecektir. Bu süre, en fazla 1 yıldır. Ek 1 yılın sonunda mücbir sebebin devam etmesi halinde ise yapılacak işlemlere ilgili Bakanlık tarafından karar verilir.

Zorunlu olan 24 ayın sonunda ya da ek 1 yıllık süre sonunda ihracatın yapılamaması söz konusu olabilmektedir. Bu durumda, kambiyo mevzuatı açısından prefinansman kredisi hükümleri uygulanacaktır. Söz konusu hükümlerin uygulanmasına ilişkin istisna ise İhracat Genelgesi’nde düzenlenmiştir. Tamamı tek seferde iade edilmeyen veya süresinde ihracatı gerçekleştirilemeyen döviz tutarının 30.000,00 USD olması istisna olarak kabul edilmiştir.  Yani prefinansman hükümleri uygulanmayacaktır. Bu durumda yasal işlem yapılması için bankalarca Bakanlığa bildirim yapılamayacaktır.

Bankalarca, peşin döviz tutarına ilişkin ihracat yükümlülüğünü yerine getirmeyenlere tebligat yapılır. İhracatın süresi içerisinde gerçekleştirilip gerçekleştirilmeyeceği hususunda 10 iş günü içerisinde dönüş yapılması istenir. Bu cevap, Bakanlığa yapılacak bildirime eklenecektir.

Bankalarca peşin bedel karşılığının firma hesabına gelmesi ile 24 ay içerisinde “İhracat Belgesi Kabul Beyanı (İBKB)” düzenlenebilecektir.

İhracat Hesabı Nasıl Kapatılır?

İhracat bedelinin yurda getirilmesi halinde, ilgili kurum tarafından ihracat hesabının kapatılması tevsik edilir.

İhracat hesabının kapatılması İhracat Genelgesi‘nin 26. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre; ihracat bedelinin tahsilinden ve ihracat hesabının yurda getirme süresi içinde (ek süreler dâhil) kapatılmasından ihracatçılar, ihracat bedelinin faktoring şirketinin yurt içi kaynaklarından ödendiği faktoring işlemlerinde faktoring şirketi sorumludur.

İhracata aracılık yapan bankaların da bedelin yurda getirilmesini izleme yükümlülüğü bulunmaktadır.

İhracat bedelinin yurda getirilmesi halinde, “İhracat Belgesi Kabul Beyanı (İBKB)” düzenlenmektedir.

İhracat hesabının kapatılması için:

• Gümrük beyannamesi örneği,
• Satış faturaları,
• İndirim ve mahsup konusu belgeler aracı bankaya ibraz edilmelidir.

Söz konusu belgelerin ibraz edilmemesi halinde, banka tarafından 5 iş günü içerisinde vergi dairesine ihbarda bulunulur.

Vergi dairesine ihbar yapılması ile 10 iş günü içerisinde ilgililere 90 gün süreli ihtarname gönderilir.

İlgili ihtarla ihracat hesabının kapatılması gerektiği ya da varsa mücbir sebebin bildirilmesi istenir.

İhtarda belirtilen hususların yerine getirilmemesi halinde ise, vergi dairesi tarafından ilgili Cumhuriyet Başsavcılığına ihbarda bulunulur.

İhracat Bedelinin Yurda Getirilmemesi Nedir?

İhracat bedelinin yurda getirilmemesi, ihracat yapılan mal veya hizmetin karşılığı olan paranın ülkeye girişinin gerçekleşmemesidir.

Kural olarak ihracat bedelinin yurda getirilme süresi 180 gündür.

İhracat Bedelinin Yurda Getirilmemesinden Kimler Sorumludur?

İhracat bedelinin yurda getirilmemesinden ihracatçı sorumludur. Alacak hakkının satın alınması suretiyle ticari riskin bankalar ve faktöring şirketlerce üstlenilmesi halinde ise Hazine ve Maliye Bakanlığı sorumluyu belirleyecektir.

İhracata aracılık yapan bankaların da ihracat bedelinin yurda getirilmesini izleme yükümlülüğü bulunmaktadır.

İdari Para Cezası Kim Tarafından Verilir?

İhracat bedelinin yurda getirilmesi zorunlu olup getirilmemesi veya bu husustaki işlemlerin tamamlanmaması halinde sorumlular hakkında idari para cezasına karar verilir.

1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun’un 1. maddesi “Kambiyo, nukut, esham ve tahvilat alım ve satımının ve bunlar ile kıymetli madenler ve kıymetli taşlarla bunlardan mamul veya bunları muhtevi her nevi eşya ve kıymetlerin ve ticari senetlerle tediyeyi temine yarayan her türlü vasıta ve vesikaların memleketten ihracı veya memlekete ithalinin tanzim ve tahdidine ve Türk parasının kıymetinin korunması zımnında kararlar ittihazına Cumhurbaşkanı salahiyetlidir.” hükmünü amirdir.

Aynı Kanun’un 3. maddesi ise Cumhurbaşkanının bu Kanun hükümlerine göre yapmış bulunduğu genel ve düzenleyici işlemlerdeki yükümlülüklere aykırı hareket eden kişiler için idari para cezası verilmesi hususunu düzenleme altına almıştır. Buna göre idari para cezasına karar vermeye Cumhuriyet Savcıları yetkili kılınmıştır.

İhracat Bedelinin Yurda Getirilmemesi Halinde Uygulanacak Ceza Nedir?

Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun’da bedelinin getirilmemesi halinde uygulanacak yaptırım düzenlenmiştir.

Buna göre; bedelin yurda sokulmaması halinde kişiler hakkında idari para cezası uygulanacaktır.

İdari Para Cezası Nasıl Hesaplanır?

Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun m. 3/1’e göre; idarenin düzenleyici işlemlerine aykırı davranan kişi, 3.000 Türk Lirasından 25.000 Türk Lirasına kadar idarî para cezası ile cezalandırılır. Bu tutar her sene için değişmektedir.

İhracat bedelini yurda getirmeyen kişi hakkında ise yurda getirilmekle yükümlü olunan paranın %5’i kadar para cezasına karar verilir.

İdari para cezası kesinleşinceye kadar bedelin yurda getirilmesi mümkündür. Bu halde ceza, m. 3/1’e göre belirlenecektir.

Belirtmek gerekir ki; verilecek idari para cezası yurda getirilmesi gereken paranın %2,5’undan fazla olamayacaktır.

İhracat bedelinin yurda getirilmemesinin tekerrür etmesi halinde ise, iki kat ceza uygulanacağı düzenlenmiştir.

İdari Para Cezasına Karşı Ne Yapılabilir?

İdari para cezasına karşı başvurulacak yol, Kabahatler Kanunu’nda düzenlenmiştir.

İhracat bedelinin yurda getirilmemesi halinde, Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından ihracatçı hakkında idari para cezasına hükmedilir. Söz konusu idari para cezasına karşı başvuru yolu da yine Kabahatler Kanunu’nda düzenlenmiştir.

Savcılık tarafından verilen idari para cezalarına karşı, tebliğden itibaren 15 gün içerisinde ilgili Sulh Ceza Hakimliğine itiraz edilebilir.

İtirazı inceleyen Sulh Ceza Hakimliğince duruşma yapma zorunluluğu bulunmamaktadır. Uygulamada genellikle dosya üzerinden yapılan inceleme ile itirazın reddi veya kabulüne ilişkin karar verilir.

Sulh Ceza Hakimliğince itirazın reddedilmesi halinde; tebliğden itibaren 7 gün içerisinde tekrar itiraz etme hakkı mevcuttur. Buna göre yapılacak itiraz, ilk itirazı inceleyen hakimliğin bir üst numarası olan Sulh Ceza Hakimliğine yapılacaktır. Yapılan ikinci itirazın üzerine, verilen kabul veya ret kararı kesindir.

İdari para cezasının tebliğ edilmesi üzerine kanaatimizce itiraz yoluna başvurulmadan önce verilen cezanın dörtte üçü ödenmelidir. Bu sayede yapılacak itirazın kabul edilmesi halinde, ödenen indirimli tutar iade alınabilecek, itirazın kabul edilmemesi halinde ise indirimli tutar üzerinden ödeme gerçekleştirilmiş olacaktır.

Sonuç;

İhracat bedelinin yurda getirilmemesi, uygulamada genellikle aracı bankada yaşanan aksaklıklar sebebiyle ihracatçı firmalar hakkında idari para cezasına hükmedilmesine neden olmaktadır. Ekin Hukuk Bürosu olarak; ihracat bedelinin yurda getirilmemesinden kaynaklanan yaptırım ve uyuşmazlıklarda sürecin takibini uzman avukat kadromuzla gerçekleştirebilmek için bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Av. Ennur GÜVEN & Av. Ahmet EKİN