Dış Ticaret Politikaları Nelerdir?

Dış ticaret politikası, dış ticaretin belirlenen hedefler yönünde düzenlenmesini amaçlayan ekonomik önlemlerin tümüdür.

Dış ticaret politikası ile düzenlenmesi amaçlanan bazı hususlar şunlardır:

• Kotalar,
• Kısıtlayıcı tarifeler,
• İthalat yasakları,
• Döviz sınırlamaları,
• İhracat teşvikleri,
• İthalatın yapılış biçimleri,
• İhracatın yapılış biçimleri.

Dış Ticaret Politikaları Nelerdir?

Dış ticaret politikaları şunlardır:

• Serbest dış ticaret politikası,
• Koruyucu dış politika.

Dış ticaret ekonomik büyüme yönünden oldukça önem arz etmektedir. Tek başına dış ticaret, gelir ve refahı belirleyemeyecektir. Dış ticareti kısıtlamak da gelir ve refah açısından olumsuz sonuçlar doğuracaktır.

Serbest Dış Ticaret Politikası (Free Foreign Trade Policy) Nedir?

Serbest dış ticaret politikası, mal ve hizmet hareketlerine ülkelerin müdahale etmemesidir.

Serbest dış politikasının uygulanması ile her ülke en az maliyetle ürettiği mallarda uzmanlaşması ile dünya çapında üretim faktörlerinin etkin bir şekilde dağılımı gerçekleşecektir. Serbest dış ticaret politikasının uygulanması ile dünya çapında refah artışı gerçekleşecektir.

Serbest dış ticaretin diğer bir faydası, malların niceliksek artışı ile çeşitliliğini artırmasıdır.

Serbest ticaretin faydasının fazla olması yanında olumsuz etkisi, elde edilen kazancın muğlâk olmasıdır.

Koruyucu Dış Ticaret Politikası (Protectionist Foreign Trade Policy) Nedir?

Koruyucu dış ticaret politikası, devletlerin üreticilerini dış rekabet karşısında korumayı amaçladığı politikadır.

Koruyucu dış ticaret politikasında, devletler, yerli üreticileri korumak amacıyla dış ticarete müdahale etmektedirler.

Koruyucu dış ticarette müdahale için kullanılan araç, gümrük tarifeleridir. Gümrük tarifeleri, geleneksel araç olup zaman içerisinde farklı araçlar da söz konusu olmaktadır.

Gümrük Tarifeleri Nedir?

Gümrük tarifeleri, ithal edelin mallara hangi gümrük vergisinin uygulanacağını gösteren listelerdir.

Gümrük tarifeleri ya ülkelerin yasa organları ya da ülkelerin birbirleri ile gerçekleştirmiş olduğu uluslararası anlaşmalara göre belirlenmektedir.

Gümrük tarifeleri ikiye ayrılmaktadır:

• Otonom tarifeler,
• Sözleşmeli tarifeler.

Otonom tarifeler, ithalatçı ülkeler tarafından belirlenen tek taraflı gümrük tarifeleridir.

Sözleşmeli tarifeler ise ülkeler tarafından imzalanan uluslararası anlaşmalar ile belirlenen gümrük tarifeleridir.

Dış Ticarette Tarife Dışı Araçlar Nelerdir?

Tarife dışı araçlar, genellikle döviz çıkışına yol açan işlemleri kısıtlamak için ülkeler tarafından tek taraflı olarak uygulanan müdahalelerdir.

Tarife dışı dış ticaret araçlarından bazıları şunlardır:

• Miktar kısıtlamaları,
• Tarife benzeri faktörler,
• Görünmez engeller,
• Gönüllü ihracat kısıtlamaları,
• Anti-Damping vergileri.

Dış Ticarette Miktar Kısıtlamaları Ne Demektir?

Miktar kısıtlamaları, devletlerin ithalatı ve ihracatı doğrudan miktar yönünden kısıtlaması anlamına gelmektedir.

Miktar kısıtlamaları; ithalat kotaları, yasaklamalar ve döviz kontrolü gibi önlemlerdir.

Dış Ticarette Tarife Benzeri Faktörler Ne Demektir?

Tarife benzeri faktörler, ithalatı pahalılaştırarak yerli üretimin etki alanını artırmayı amaçlayan müdahalelerdir.

Tarife benzeri faktörlerde, fiyat mekanizması ile müdahale söz konusu olmaktadır.

Dış Ticarette Görünmez Engeller Ne Demektir?

Görünmez engeller; ülkelerin halk sağlığını veya kamu güvenliği sağlamak amacıyla gerçekleştirdiği müdahalelerdir.

Bu durumda idari, teknik düzenleme veya standartlar söz konusu olmaktadır.

Dış Ticarette Gönüllü İhracat Kısıtlamaları Ne Demektir?

Gönüllü ihracat kısıtlamaları, ithalatçı ülke tarafından ülke piyasasının bozulmaması amacıyla yapılan müdahalelerdir.

Bu durumda, üretici ülkelerin mal ihracının sınırlandırıldığı kotalar söz konusudur.

Dış ticaret kısıtlamaları, aynı zamanda ihracat kotaları olarak da adlandırılmaktadır.

Anti-Damping Vergileri Ne Demektir?

Damping, üretici firmaların mallarını dış piyasada, iç piyasadan veya maliyetinden daha düşük bir fiyata satması demektir.

Damping uygulamasına karşı, anti-damping vergileri ile ithal edilen malların bedellerinin iç piyasada üretilen malların bedellerinin altında kalmasının engellenmesi amaçlanmaktadır.

Anti-damping vergisi ile başka ülkelerin dış ticarette haksız rekabetinin önlenmesi amaçlanır.

Teşvik Edici Dış Ticaret Politikası (Encouraging Foreign Trade Policy) Nedir?

Teşvik edici dış ticaret politikası ile belirli sanayi sektörlerinin gelişmesi, rekabet edilebilirliğin artırılması, döviz girdisinin sağlanması amaçlanmaktadır.

Teşvik edici dış ticarete ilişkin yardımlardan bazıları şunlardır:

• Vergi iadesi,
• Navlun ödemeleri,
• Tercihli döviz kuru,
• Eğitim yardımı,
• Piyasa araştırmaları,
• İstihdam desteği,
• Fuar ve sergi katılımlarının teşvik edilmesi.

Türkiye’de Uygulanan Teşvik Edici Dış Ticarete İlişkin Yardımlar Nelerdir?

Türkiye’de uygulanan teşvik edici dış ticarete ilişkin yardımlardan bazıları ise şunlardır:

• Yurt dışı ofis mağaza işletmeler ve tanıtım faaliyetlerine ilişkin yardımlar,
• Çevre koruma yardımları,
• İhtisas fuarlarına ilişkin yardımlar,
• Pazar araştırmasına yönelik yardımlar,
• Ar-Ge yardımları,
• Eğitim yardımları,
• İstihdam oluşturmaya yönelik yardımlar,
• Patent, faydalı model ve endüstriyel tasarım yardımları,
• Marka tanıtım ve Türk malı imajına yönelik yardımlar.

Dış Ticaret İşlemleri, geniş bir mevzuata sahip olan ve kapsamlı bir konudur. Her türlü dış ticaret ve gümrük işlemlerinize ilişkin hukuki destek almak için Ekin Hukuk Bürosu ile iletişime geçebilirsiniz.

Av. Ennur GÜVEN & Av. Ahmet EKİN