Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Nedir?
Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması, 7315 Sayılı Kanun’da detaylı olarak düzenlenmiştir. Bu kanun kapsamında güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının yapılmasına ve elde edilecek verilerin kullanılmasına ilişkin temel ilkeleri, kimler hakkında yapılacağını, araştırma konusu edilecek bilgi ve belgelerin neler olduğunu, bu bilgilerin ne şekilde kullanılacağını, hangi mercilerin soruşturma ve araştırma yapacağını, Değerlendirme Komisyonunun oluşumu ve çalışma usul, esaslarını, veri güvenliği ile verilerin saklanma ve silinme sürelerini düzenlemektedir.
Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Nedir?
Arşiv araştırması; kişinin adli sicil kaydının, kolluk kuvvetleri tarafından hâlen aranıp aranmadığının, hakkında herhangi bir tahdit olup olmadığının, hakkında kesinleşmiş mahkeme kararları ve kişi hakkında devam eden veya sonuçlanmış olan soruşturma ya da kovuşturmalar kapsamındaki olguların, hakkında kamu görevinden çıkarılma ya da kesinleşmiş memurluktan çıkarma cezası olup olmadığının mevcut kayıtlardan tespit edilmesidir.
Güvenlik soruşturması, arşiv araştırmasındaki hususlara ek olarak kişinin; görevin gerektirdiği niteliklerle ilgili kolluk kuvvetleri ve istihbarat ünitelerindeki olgusal verilerinin, yabancı devlet kurumları ve yabancılarla ilişiğinin, terör örgütleri veya suç işlemek amacıyla kurulan örgütlerle eylem birliği, irtibat ve iltisak içinde olup olmadığının, mevcut kayıtlardan ve kişinin görevine yansıyacak hususların denetime elverişli olacak yöntemlerle yerinden araştırılmak suretiyle tespit edilmesidir.
Güvenlik Soruşturmam Olumsuz Geldi Ne Yapmalıyım?
Güvenlik soruşturması olumsuz gelenler, idare mahkemelerinde 60 gün içerisinde iptal davası açabilirler. İptal davasının yürütmenin durdurulması talepli olarak açılması, dava açan kişinin lehine olacaktır.
Güvenlik Soruşturması Kim Tarafından Yapılır?
Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması, Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü ve mahalli mülki idare amirlikleri tarafından yapılır. Yaptırılan güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması sonucunda elde edilen verilerin değerlendirilmesi amacıyla Değerlendirme Komisyonu kurulur.
7315 Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu Neleri Düzenledi?
7315 Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu, aşağıdaki hususları düzenlemektedir:
- Kanunun amaç ve kapsamı
- Hakkında güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılacakları
- Arşiv araştırması
- Güvenlik soruşturması
- Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasını yapacak birimleri
- Değerlendirme Komisyonu
- Kişisel verilerin korunmasına ilişkin temel ilkeler
- Kişisel veri güvenliği ve gizlilik
- Kişisel verilerin silinmesi ve yok edilmesi
- Cezai hükümler
Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kimlere Yapılır?
Arşiv araştırması, ilk defa veya yeniden memuriyete veya kamu görevine atanacaklar hakkında yapılır.
Güvenlik Soruşturmasında Nelere Bakılır?
Güvenlik soruşturmasında;
- Kişinin adli sicil kaydına,
- Kolluk kuvvetleri tarafından hâlen aranıp aranmadığına,
- Hakkında herhangi bir tahditolup olmadığına,
- Hakkında kesinleşmiş mahkeme kararları ve kişi hakkında devam eden veya sonuçlanmış olan soruşturma ya da kovuşturmalar kapsamındaki olgulara,
- Hakkında kamu görevinden çıkarılma ya da kesinleşmiş memurluktan çıkarma cezası olup olmadığına bakılır.
Arşiv Araştırmasında Nelere Bakılır?
Arşiv araştırmasında güvenlik soruşturmasında bakılan hususlara bakılmaktadır. Buna ek olarak arşiv araştırmasında; görevin gerektirdiği niteliklerle ilgili kolluk kuvvetleri ve istihbarat ünitelerindeki olgusal verilerinin, yabancı devlet kurumları ve yabancılarla ilişiğine, terör örgütleri veya suç işlemek amacıyla kurulan örgütlerle eylem birliği, irtibat ve iltisak içinde olup olmadığına bakılmaktadır.
Güvenlik Soruşturması Sonucuna Kim Karar Verir?
Yaptırılan güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması sonucunda elde edilen verilerin değerlendirilmesi amacıyla Değerlendirme Komisyonu kurulur. Olgusal veriler, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapmakla görevli birimlerce ilgili kurum ve kuruluş bünyesinde kurulan Değerlendirme Komisyonuna iletilir. Değerlendirme Komisyonu kendisine iletilen verilere ilişkin nesnel ve gerekçeli değerlendirmelerini yazılı olarak atamaya yetkili amire sunar.
Değerlendirme Komisyonu; Cumhurbaşkanlığında İdari İşler Başkanının görevlendireceği bir üst kademe yöneticisi, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığında genel sekreter yardımcısı, bakanlıklarda bakan yardımcısı, diğer kamu kurum ve kuruluşlarında en üst yöneticinin görevlendireceği bir üst kademe yöneticisi, üniversitelerde rektör yardımcısı, valiliklerde vali yardımcısı başkanlığında, teftiş/denetim, personel ve hukuk birimleri ile uygun görülecek diğer birimlerden birer üyenin katılımıyla başkan dahil en az beş kişi olacak şekilde oluşturulur.
Güvenlik Soruşturması Kalktı mı?
Anayasa Mahkemesi kararı ile 657 sayılı kanunun 48/A-8 bendi, kaldırılmıştır. Anayasa Mahkemesinin kararına bakıldığında, Anayasanın 13 ve 20. Maddeleri ile bağdaşmadığı gerekçesi ile iptal edildiği belirtilmiştir.
| AYM 2018/73 Esas 2019/65 Karar 24/07/2019 Tarih Bu bağlamda güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasıyla elde edilen veriler kişisel veri niteliğindedir. Kuralla güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması kapsamında kamu mercileri tarafından özel yaşamı ile ilgili sorular sorulması da dahil olmak üzere bir bireyin özel hayatı, iş ve sosyal yaşamıyla ilgili bilgilerinin alınması, kaydedilmesi ve kullanılması özel hayata saygı hakkına sınırlama niteliğindedir. Anayasa’nın 129. Maddesinin birinci fıkrasında memurlar ve kamu görevlilerinin Anayasa ve kanunlara sadık kalarak faaliyette bulunma yükümlülükleri düzenlenmiştir. Belirtilen hususlar gözetilerek kamu görevlerine atanacak kişiler bakımından birtakım şartlar getirilmesi doğaldır. Bu şekilde aranan nitelikler kamu hizmetinin etkin ve sağlıklı bir biçimde yürütülmesi amacına yöneliktir. Dolayısıyla kamu görevine atanmadan önce kişilerin güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının yapılmasını öngören kural kanun koyucunun takdir yetkisindedir. Ancak bu alanda düzenleme getiren kuralların kamu makamlarına hangi koşullarda ve hangi sınırlar içinde tedbirler uygulama ve özel hayatın gizliliğine yönelik müdahalelerde bulunma yetkisi verildiğini yeterince açık olarak göstermesi ve olası kötüye kullanmalara karşı yeterli güvenceleri sağlaması gerekir. Kuralda güvenlik soruşturması ve/veya arşiv araştırması yapılması memurluğa alımlarda genel şartlar arasında sayılmasına karşın güvenlik soruşturmasına ve arşiv araştırmasına konu edilecek bilgi ve belgelerin neler olduğuna, bu bilgilerin ne şekilde kullanılacağına, hangi mercilerin soruşturma ve araştırmayı yapacağına ilişkin herhangi bir düzenleme yapılmamıştır. Diğer bir ifadeyle güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının yapılmasına ve elde edilecek verilen kullanılmasına ilişkin temel ilkeler belirlenmeksizin kuralla sadece güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılması devlet memurluğuna alımlarda aranacak şartlar arasında sayılmıştır.” Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması sonucunda devlet memurluğuna atanmada esas alınacak kişisel veri niteliğindeki bilgilerin alınmasına, kullanılmasına ve işlenmesine yönelik güvenceler ve temel ilkeler kanunla belirlenmeksizin bunların alınmasına ve kullanılmasına izin verilmesi Anayasa’nın 13., 20. Ve 128. Maddeleriyle bağdaşmamaktadır. |
Güvenlik Soruşturması Sorgulama
Güvenlik soruşturması, gizli yürütülen bir uygulama olduğundan e-devlet veya başka bir uygulama aracılığı ile sorgulanamamaktadır. Soruşturma sonucu, yalnızca kişiye tebliğ edilmektedir. Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması işlemlerinin her evresinde gizliliğe uyulur. İlgili bilgi ve belgeler yasal olarak bilmesi gerekenlerden başkasına verilmez ve açıklanmaz.
Güvenlik Soruşturması Ne Kadar Sürer?
Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu’nun 12. Maddesinde “Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılması taleplerinin ilgili makama ulaşmasından itibaren arşiv araştırması sonuçları en geç 30 iş günü, güvenlik soruşturması sonuçları en geç 60 iş günü içinde cevaplandırılır.” şeklinde düzenleme yer almaktaydı. Ancak yeni düzenlemede herhangi bir süre belirlenmemiş, çalışma usul ve esasları ile uygulamaya ilişkin diğer hususların Cumhurbaşkanınca yürürlüğe konulacak yönetmelik ile düzenleneceği belirtilmiştir.
Yeni Güvenlik Soruşturması
Yapılan yeni düzenlemeler ile güvenlik soruşturması sırasında elde edilen kişisel verilerin iki yılın sonunda yok edileceği hususu yer almaktadır. Bu düzenleme ile kişisel verilerin korunması hususu güvence altına alınmıştır.
Güvenlik Soruşturması İptal Davası
Güvenlik soruşturmasının sonucuna karşı idare mahkemelerinde 60 gün içinde iptal davası açılabilir. Ancak kişi isterse, dava açmadan önce idareye başvurabilir. İdare tarafından ret cevabının gelmesinin ardından dava açabileceği gibi 30 günlük zımni ret süresinin ardından da dava açabilir. Bunun yanında iptal davasının yürütmenin durdurulması talepli olarak açılmasında fayda vardır.
Stj. Av. Zehra ATASEVER & Av. Ahmet EKİN
Merhabalar, ben yabancı öğrenci sınavına (YÖS) girebilmek için Türk Vatandaşlığı Kanununa göre vatandaşlıktan çıkma izni almak suretiyle vatandaşlıktan çıktım. Şu an Mavi Kartlılar kütüğüne kayıtlıyım. Üniversitem bitti ve diplomamı aldım. Şimdi yeniden Türk vatandaşı oldum ve kpss ye girerek 657’ye göre memur olmak istiyorum. Güvenlik soruşturması, arşiv araştırması aşamasında sorun yaşar mıyım? Teşekkürler.
Merhaba,
0532 399 3546 numaralı telefon ya da ekin@ekinhukuk.com.tr mail adresinden bizimle iletişime geçerek hukuki danışmanlık hizmetimizden faydalanabilirsiniz.