Yargıçların Hukuksal Sorumlulukları Nedir?

9 Mart 2022

0 193 3 dakika okuma süresi

Yargıçların hukuksal sorumlulukları bir işlem veya eylemden dolayı tazminat ödeme sorumluluğunun doğmasıdır. Yargıçların yargılama esnasında verdikleri zararlar sebebiyle açılacak olan tazminat davası devlete karşı açılır.

Tazminat davasının açılması mahkumiyet veya ceza soruşturması şartına bağlanamaz.

Devlet ödediği tazminat sonucunda bir yıl içerisinde ilgili yargıca rücu eder. Sorumluluk davası sebebiyle açılan tazminat davası ilgili yargıca re’sen bildirilir.

Yargıcın sorumluluğu sebebiyle açılacak olan tazminat davası haksız fiil esasına dayanır.

İçindekiler

Hukuksal Sorumluluk Nedenleri Nelerdir?

Yargıcın hukuksal sorumluluğunun nedenleri sınırlı sayıda olup Hukuk Muhakemeleri Kanunu madde 46’da sayılmıştır. Bunlar:

Kayırma veya taraf tutma yahut taraflardan birine olan kin veya düşmanlık sebebiyle hukuka aykırı bir hüküm veya karar verilmiş olması,
Sağlanan veya vaat edilen bir menfaat sebebiyle kanuna aykırı bir hüküm veya karar verilmiş olması,
Farklı bir anlam yüklenemeyecek kadar açık ve kesin bir kanun hükmüne aykırı karar veya hüküm verilmiş olması,
Duruşma tutanağında mevcut olmayan bir sebebe dayanılarak hüküm verilmiş olması,
Duruşma tutanakları ile hüküm veya kararların değiştirilmiş yahut tahrif edilmiş veya söylenmeyen bir sözün hüküm ya da karara etkili olacak şekilde söylenmiş gibi gösterilmiş ve buna dayanılarak hüküm verilmiş olması,
Hakkın yerine getirilmesinden kaçınılmış olmasıdır.

Sorumluluk Davası Nedir?

Sorumluluk davası sayılan nedenlerin birinin varlığı durumunda devlete karşı açılan tazminat davasıdır. Dava, dilekçe ile açılır. Dilekçede dayanılan sebep ve kanıtlar açıkça belirtilmelidir.

Sorumluluk davasında davalı devlettir. Ancak yargıç zorunlu ihbar olunan sıfatıyla davaya eklenebilir.

Sorumluluk davasında görevli mahkeme Hukuk Muhakemeleri Kanunu madde 47’ye göre belirlenir. Madde metnine göre;

Devlet aleyhine açılan tazminat davası, ilk derece ve bölge adliye mahkemesi hâkimlerinin fiil ve kararlarından dolayı, Yargıtay ilgili hukuk dairesinde,
Yargıtay Başkan ve üyeleri ile kanunen onlarla aynı konumda olanların fiil ve kararlarından dolayı Yargıtay Dördüncü Hukuk Dairesinde,
Yargıtay Dördüncü Hukuk Dairesinin Başkan ve üyelerinin fiil ve kararlarından dolayı ise yargılama Yargıtay Üçüncü Hukuk Dairesinde ilk derece mahkemesi sıfatıyla görülür.

Avukatın bu davayı açabilmesi için özel yetkisinin olması gerekir. Sorumluluk davası herhangi bir süreye tabi değildir.

“Davanın reddi hâlinde verilecek ceza

MADDE 49- (1) Dava esastan reddedilirse davacı, beşyüz Türk Lirasından beşbin Türk Lirasına kadar disiplin para cezasına mahkûm edilir.”

“Hukuk Genel Kurulu 2017/2955 Esas, 2021/981 Karar, 14.09.2021 Tarih.

Yargıtay 4. Hukuk Dairesinin 28.03.2017 tarihli ve 2016/19 E., 2017/13 K. sayılı kararı ile;
“…DAVA: Dava dilekçesinde, davalısı olduğu Kütahya 2. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2013/415 E. 2014/34 K. sayılı vekalet ilişkisinden kaynaklanan alacak davasında zamanaşımı itirazlarının gözardı edildiğini, mahkeme kararının ihbar olunan Yargıtay 13. Hukuk Dairesi başkan ve üyelerinin yasaya aykırı görüşü ile bozulduğu, mahkemece bozma ilamına uyularak davayı kabul ettiğini ve kararın 13. HukukDairesi’nin onama ilamı ile kesinleştiğini, bozma ilamında dava dosyasında ve murafaa sırasında açıkça belirtilmesine rağmen azilname belgelerinin incelenmediği beyan edilerek maddi zararın tazmini talep edilmiştir.

CEVAP: Cevap dilekçesinde, kısmi alacak olarak talepte bulunulamayacağını, hak düşürücü sürenin geçtiği ve sorumluluk koşullarının da oluşmadığı savunulmuştur.

GEREKÇE: Dava, hakimlerin hukuki sorumluluğuna dayalı olarak manevi tazminat istemine ilişkindir.
Hakimlerin yargısal faaliyetleri nedeniyle sorumlulukları, HMK‘nun 46-49. maddelerinde düzenlenmiş bulunmaktadır. Yasa’da da gösterilen sorumluluk nedenleri, örnek niteliğinde olmayıp; sınırlı ve sayılı durumları ifade etmektedir.

Somut olayda, sorumluluğa dayanak yapılan olgular; temyiz aşamalarında zamanaşımına yönelik itirazlarının ve dosyaya sunulan azilname belgelerinin dikkate alınmamasıdır.
Kütahya 2. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin ve Eskişehir 8. İcra Müdürlüğü dosyalarının örnekleri getirtilmiş ve incelenmiştir.

Tazminat istemi, yasa yolları düzenlenmiş bulunan yargısal işlem ve kararlara ilişkindir. Yukarıda açıklanan gelişim biçimi itibariyle, hukuki süreç işlemiş; davacı tarafından da, yargısal yollara başvurulmuştur. Sınırlı ve sayılı hukuki sorumluluk nedenlerinden hiç birisi mevcut değildir. Şu durumda, davanın reddine karar verilmesi gerekir.

6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca, davanın esastan reddi halinde disiplin para cezasının takdir edilerek hüküm altına alınması gerekir. Bu konuda, para cezasında yeniden değerleme oranında yapılması gereken artırım miktarı ile dava konusu olayın gelişim biçimi ve dosyaya yansıyan olgular göz önünde tutulmuştur.

HÜKÜM: Yukarıda gösterilen nedenle;

1-HMK.’nun 46. maddesindeki koşullar oluşmadığından davanın esastan REDDİNE,

2-HMK‘nun 49. maddesine göre takdiren 1.000,00-TL disiplin para cezasının davacıdan tahsili ile hazineye gelir kaydedilmesine,”