İşten Çıkarılan Belediye Personellerinin Hakları Nelerdir?
Kişinin herhangi bir sebep olmadan işten çıkarılması haksız yere işten çıkarılma sayılır. Kanuni düzenlemeler ve özellikle İş Kanunu ile bu duruma karşı önlemler ve vatandaşlara haklar tanınmıştır. Belediye personeli de bu düzenlemelerin kapsamındadır.
İş Kanunu ve Belediye Personelinin Hakları
Belediye personelinin işten çıkarılması durumunda, sahip olduğu haklar İş Kanunu kapsamında korunur. İşveren, işten çıkarma işlemi sırasında belirli kurallara uymak zorundadır.
Bunlar arasında bildirim sürelerine riayet etmek, gerekçeli bir fesih bildirimi sunmak ve bu gerekçelerin yasal dayanağa uygun olması yer alır. Ayrıca, toplu iş sözleşmeleri ve sendika hakları, belediye çalışanlarının iş güvencesini destekler. İş Kanunu, haksız yere işten çıkarılan belediye personeline işe iade davası açma ve yasal tazminat haklarını talep etme imkânı tanır.
İşverenin Yükümlülükleri Nelerdir?
İşveren, işten çıkarma sürecinde belirli kurallara uymak zorundadır. İşten çıkarma kararı yazılı olarak gerekçeleriyle birlikte çalışana iletilmelidir. Bu gerekçelerin, İş Kanunu’na uygun ve tarafsız olması gerekir.
İşveren, fesih kararında bildirim sürelerini dikkate almakla yükümlüdür. Haksız bir şekilde işten çıkarma durumunda, doğabilecek hukuki sonuçları üstlenmek zorundadır. Bu kurallara uyulmaması, fesih işleminin geçersiz sayılmasına ve yasal yaptırımlara neden olabilir.
Dava Süreci
Haksız yere işten çıkarılan belediye personelinin başvurabileceği hukuki yollar bulunmaktadır. Bu kapsamda, işten çıkarılmanın haksız olduğunun tespiti için işe iade davası açabilirler. Mahkeme, fesih işlemini haksız bulursa çalışanın işe iadesine veya işe başlatılmaması durumunda tazminat ödenmesine karar verebilir.
İşe İade Davası
İşe iade davası, haksız yere işten çıkarılan belediye çalışanlarının yeniden işlerine dönmelerini sağlamak için açılır. İş Kanunu’na göre, işçi işten çıkarıldığı tarihten itibaren 30 gün içinde arabulucuya başvurmalıdır. Arabulucuya başvurmadan dava açılması halinde, işe iade davası usulden reddedilir ve bu 30 günlük süre hak düşürücü niteliktedir. Arabuluculuk sürecinde anlaşma sağlanamazsa, işçi son tutanağın düzenlendiği tarihten itibaren 2 hafta içinde iş mahkemesinde dava açabilir.
İş sözleşmesi feshedilen işçi, fesih bildiriminde sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli bir sebep olmadığı iddiası ile fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde işe iade talebiyle, İş Mahkemeleri Kanunu hükümleri uyarınca arabulucuya başvurmak zorundadır. Arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaya varılamaması hâlinde, son tutanağın düzenlendiği tarihten itibaren, iki hafta içinde iş mahkemesinde dava açılabilir. Taraflar anlaşırlarsa uyuşmazlık aynı sürede iş mahkemesi yerine özel hakeme de götürülebilir. Arabulucuya başvurmaksızın doğrudan dava açılması sebebiyle davanın usulden reddi hâlinde ret kararı taraflara resen tebliğ edilir. Kesinleşen ret kararının da resen tebliğinden itibaren iki hafta içinde arabulucuya başvurulabilir. (İş Kanunu m. 20)
Bu bakımdan işe iade davasının şartlarını kısaca şöyle sayabiliriz:
- İşçinin İş Kanunu kapsamında çalışıyor olması
- Belirsiz süreli iş sözleşmesine tabi olması,
- İşyerinde en az 30 işçinin çalışıyor olması,
- En az 6 aylık kıdeme sahip olması,
- İş sözleşmesinin işveren tarafından haksız şekilde feshedilmesi,
- İşveren vekili konumunda olmaması.
İşçinin Tazminat Hakları Nelerdir?
Haksız yere işten çıkarılan belediye personelinin çeşitli tazminat hakları bulunmaktadır. İşçinin tazminat hakları işten çıkarılma nedenine bağlı olarak değişebilmektir. İşverence geçerli sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli olmadığı mahkemece veya özel hakem tarafından tespit edilerek feshin geçersizliğine karar verildiğinde, işveren, işçiyi bir ay içinde işe başlatmak zorundadır. İşçiyi başvurusu üzerine işveren bir ay içinde işe başlatmaz ise, işçiye en az dört aylık ve en çok sekiz aylık ücreti tutarında tazminat ödemekle yükümlü olur.
İşçi, işe iade davası sonucunda işe başlatılmazsa, kararın kesinleşmesinden itibaren kıdem ve ihbar tazminatı gibi işçilik alacakları için ayrıca dava açabilir.
Belediyelerde, işten çıkarma sürecinde işçilere mobbing uygulanması sık karşılaşılan bir durumdur. Mobbinge maruz kalan işçinin manevi tazminat talep etme hakkı vardır.
Ayrıca, işçinin sırf sendikalı olması nedeniyle ayrımcılığa uğraması durumunda sendikal tazminat hakkı doğar. İşçinin sendikaya üye olmaması halinde bile bu sebeple ayrımcılığa uğraması sendikal tazminat hakkını sağlar. Bu durumda işçi lehine bir yıllık ücret tutarından az olmamak üzere sendikal tazminata hükmedilir
Belediyeler ve Sendikalar
Sendikalar ekonomik olarak daha güçsüz konumda olan işçilerin, işverenlerine karşı haklarını koruma noktasında oldukça önemli bir yerdedir. Sendikalar, çalışanların haklarını savunur ve toplu iş sözleşmeleri ile iş güvencesi temin eder.
Sendikalar, haksız yere işten çıkarılma durumlarında çalışanlara hukuki destek sağlar ve işe iade davalarında temsil eder. Ayrıca, toplu iş sözleşmeleri aracılığıyla, çalışanların işten çıkarılma süreçlerinde ek koruma sağlanır ve işverenin keyfi uygulamalarına karşı güvence oluşturur.
Av. Ahmet EKİN & Stj. Av. Furkan DİLER
