İş Sözleşmesi

İş sözleşmesi, bir tarafın bağımlı olarak iş görmeyi, diğer tarafın da ücret ödemeyi üstlenmesinden oluşan sözleşmedir.

İş Sözleşmesi Unsurları

Bir İşin Görülmesi

Faaliyetin hukuken iş olarak nitelendirilebilmesi için hukuka ya da ahlaka aykırı nitelik taşımaması gerekir. Yapılacak iş mutlaka işverenin işyerinde görülmek zorunda değildir.

İşin Ücret Karşılığında Görülmesi

Hatır ve yardım amaçlı işler hukuken iş sözleşmesine konu olamazlar. Mutlaka bir ücret karşılığında anlaşılmış olunması gerekmektedir.

İşin Bağımlı Olarak Görülmesi

İşçi işverenin talimatlarına uygun olarak, onun denetiminde ve ona bağlı olarak işi yürütür.

Özellikleri

Özel Hukuk Sözleşmesi Olması

İş sözleşmesi tarafların karşılıklı serbest iradeleriyle oluşan bir özel hukuk sözleşmesidir.

İşçinin Kişiliğine Bağlı Olması

İş sözleşmesinde işçinin kişiliği ön plandadır. Kural olarak iş görme borcu işçi kendisi yerine getirmek zorundadır.

Karşılıklı Borç Yüklemesi

İş sözleşmesi işçiye ve işverene karşılıklı borç yükleyen iki taraflı bir sözleşmedir.

Sürekli Borç İlişkisi Olması

İşçi, iş görme, rekabet etmeme gibi borçlarını sürekli olarak yerine getirirken işveren de ücret ödeme ve işçiyi koruma ve gözetme borcunu sürekli olarak yerine getirir. 

İş Sözleşmesi Türleri

Süreli – Süreksiz İş Sözleşmeleri

Nitelikleri bakımından 30 iş günü veya daha az süren işler süreksiz iş, 30 iş gününden fazla süren işler ise sürekli iş olarak adlandırılır. İşin sürekli veya süreksiz sayılmasını tarafların iradeleri değil işin niteliği belirler.

Belirli Süreli – Belirsiz Süreli İş Sözleşmeleri

Kural olarak belirsiz süreli iş sözleşmeleri genel nitelikteyken belirli iş sözleşmeleri istisnai niteliktedir. Belirli süreli işlerde veya belli bir işin tamamlanması veya belirli bir olgunun ortaya çıkması gibi objektif koşullara bağlı olarak işveren ile işçi arasında yazılı şekilde yapılan iş sözleşmesi belirli süreli iş sözleşmesidir. Belirsiz süreli iş sözleşmelerinin yapılması şekle bağlı değilken belirli süreli iş sözleşmelerinin yapılması yazılı şekil koşuluna bağlıdır. İşveren, esaslı nedenler olmadıkça, eşitlik ilkesine aykırı olarak, belirsiz süreli çalışan işçi karşısında belirli süreli çalışan işçiye farklı davranamaz.

Deneme Süreli İş Sözleşmeleri

Taraflar iş sözleşmesine kural olarak en fazla 2 ay deneme süresi kaydı koyabilirler. Bu süre toplu iş sözleşmeleriyle 4 aya kadar artırabilir. İş sözleşmesi, deneme süresi içerisinde hiçbir neden göstermeksizin ve bildirim sürelerine uymaksızın tazminatsız olarak feshedilebilir.

Tam ve Kısmi İş Sözleşmeleri

İş ilişkisi, haftalık ve günlük çalışma sürelerine uygun olarak tam süreli iş sözleşmesiyle kurulabileceği gibi, çeşitli nedenlerle tam süreli çalışmaya göre önemli ölçüde daha az süreyle çalışma içeren kısmi süreli iş sözleşmesiyle de kurulabilir. Kısmi süreli iş sözleşmesi, işçinin normal haftalık çalışma süresinin, tam süreli iş sözleşmesiyle çalışan emsal işçiye göre önemli ölçüde daha az belirlendiği sözleşmedir. İşçi, kısmi süreli iş sözleşmesiyle birden fazla işyerinde çalışabilir. Kanun’da bu konuda bir kısıtlama getirilmemiştir ancak işçinin işyerlerinde çalıştığı süreler toplamı haftalık normal çalışma süresini aşmamalıdır

Çağrı Üzerine Çalışmaya Dayalı İş Sözleşmeleri

Çağrı üzerine çalışmada işveren ve işçi, işverenin ihtiyaç duyması durumunda yapacağı çağrı üzerine işçinin iş görme edimini yerine getireceği konusunda yazılı olarak anlaşırlar. İşçi de işverenin çağrısı üzerine iş görme edimini yerine getirir. Çağrı üzerine çalışmaya dayalı kısmi süreli iş sözleşmesinin yazılı şekilde yapılması öngörülmüştür.

Uzaktan Çalışmaya Dayalı İş Sözleşmesi

Tele çalışma; işçinin işveren tarafından oluşturulan iş organizasyonu kapsamında iş görme edimini teknolojik iletişim araçlarıyla kısmen veya tamamen işyeri dışında yerine getirmesidir.

Evde çalışma; işçinin işveren tarafından oluşturulan iş organizasyonu kapsamında iş görme edimini evinde yerine getirmesidir. Bu çalışma türünde işçi, işverenin iş organizasyonu kapsamındaki işlerini evinden yerine getirirken bunu teknolojik iletişim aletleriyle yapmak zorunda değildir.

Takım Sözleşmesi ile Oluşturulan İş Sözleşmeleri

Takım sözleşmesi, birden çok işçinin meydana getirdiği bir takımı temsilen bu işçilerden birinin, takım kılavuzu sıfatıyla işverenle yaptığı sözleşmedir.

Mevsimlik İş Sözleşmeleri

Mevsimlik işler, faaliyetin yılın belirli bir döneminde sürdürüldüğü veya tüm yıl boyunca çalışılmakla birlikte yılın belirli dönemlerinde faaliyetin yoğunlaştığı işyerlerinde yapılan işler olarak tanımlanabilir.

Pazarlamacılık Sözleşmesi

Pazarlamacılık sözleşmesi, pazarlamacının sürekli olarak, bir ticari işletme sahibi işveren hesabına ve işletmesinin dışında, her türlü işlemin yapılmasına aracılık etmeyi veya yazılı anlaşma varsa, bu anlaşmada belirtilen işlemleri yapmayı, işletme sahibi işverenin de buna karşılık ücret ödemeyi üstlendiği sözleşmedir.

Geçici İş İlişkisi

İşveren çeşitli gerekçelerle kendi işçisini, bir başka işverenin bünyesinde geçici olarak çalıştırılabilir. Geçici işçi, kendi işvereniyle olan iş sözleşmesi devam eder. İşçiden işçi görülmesinin isteme hakkı geçici olarak geçici işçi çalıştıran işverene geçer.

Özel İstihdam Bürosu Araçlığıyla Kurulan Geçici İş İlişkisi

Özel istihdam büroları; iş arayanların elverişli oldukları işlere yerleştirilmesine ve çeşitli işler için uygun işçiler bulunmasına aracılık yapmak ve/veya geçici iş ilişkisi kurma faaliyeti yürütmek üzere   Türkiye İş Kurumu tarafından izin verilen gerçek veya tüzel kişiler tarafından kurulan büroları ifade eder. Bu geçici iş ilişkisinde, geçici işçi çalıştıran işverenle geçici işçi arasında bir iş sözleşmesi bulunmaz.

Özel istihdam bürosu aracılığıyla kurulacak geçici iş ilişkisi ilk seferde kural olarak en fazla 4 ay süreyle kurulabilir. Bu 4 aylık süre de toplamda 8 ayı geçmemek üzere iki defa uzatılabilir. Ev hizmetlerinde ilk seferde 4 ay ve toplamda 12 aylık süre sınırı bulunmaz. Mevsimlik işler hariç dönemsellik arz eden iş artışları halinde geçici iş ilişkisinin süresi uzatılamaz.

Aşağıda özel istihdam bürosu aracılığıyla geçici iş ilişkisi kurulabilecek haller sayılmıştır:

• Doğum, evlat edinme izinleriyle doğum sonrası ücretsiz izinlerin kullanılması, doğum sonrası kısmi süreli çalışma yapılması, askerlik ve iş sözleşmesinin askıda kaldığı diğer hallerde.
• Mevsimlik tarım işlerinde.
• Ev hizmetlerinde.
• İşletmenin günlük işlerinden sayılmayan ve aralıklı gördürülen işlerinde.
• İs sağlığı ve güvenliği bakımından acil olan işlerde veya üretimi önemli ölçüde etkileyen zorlayıcı nedenlerin ortaya çıkması halinde.
• İşletmenin ortalama mal ve hizmet üretim kapasitesinin geçici is ilişkisi kurulmasını gerektirecek ölçüde ve öngörülemeyen seki/de artması halinde.
• Mevsimlik isler hariç dönemsellik arz eden is artışları hâlinde.

Özel istihdam bürosu aracılığıyla geçici iş ilişkisi kurulması aşağıdaki durumların varlığı halinde yasaklanmıştır:

• Toplu işçi çıkarılan işyerlerinde
• Kamu kurum ve kuruluşlarında
• Yer altında maden çıkarılan işyerlerinde
• Grev ve lokavt uygulanan işyerlerinde
• Aynı iş için art arda geçici iş ilişkisi kurma
• Geçici işverenin iş sözleşmesi feshedilen işçiyle geçici iş ilişkisi kurma yasağı

Holding Bünyesi İçinde ya da Grup İçi Şirketler Arasında Kurulan Geçici İş İlişkisi

İşveren, devir sırasında yazılı rızasını almak suretiyle bir işçisini, holding bünyesi içinde veya aynı şirketler topluluğuna bağlı başka bir işyerinde iş görme edimini yerine getirmek üzere geçici olarak devredebilir. Bu şekilde kurulan iş ilişkisi, holding bünyesi içinde veya grup içi şirketler arasında kurulan geçici iş ilişkisidir.

Tüm dava, dosya ve sorularınız için bizimle İletişime Geçiniz!