İnfaz Hukuku

İnfaz hukuku, kesinleşmiş ceza ve güvenlik tedbirlerinin gerçekleştirilmesini sağlayan hukuk dalıdır. İnfaz, kelime anlamı olarak “yerine getirme” dir. Kelime anlamından da anlaşılacağı üzere infaz hukuku, mahkeme tarafından verilen ceza ve güvenlik tedbirlerini yerine getirmektedir. Bu hususlara ilişkin ilkeleri, esasları ve usulleri düzenler.

İnfaz Hukuku Konuları Nelerdir?

İnfaz hukukunun konusu kesinleşmiş bir mahkumiyet hükmüdür. Bu husus 5275 sayılı Ceza Ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun m.4’te “Mahkûmiyet hükümleri kesinleşmedikçe infaz olunamaz.” Şeklinde düzenlenmiştir. Mahkeme, kesinleşen ve yerine getirilmesini onayladığı cezaya ilişkin hükmü Cumhuriyet Başsavcılığına gönderir. Bu hükme göre cezanın infazı Cumhuriyet savcısı tarafından izlenir ve denetlenir.

• İnfazda temel ilke 5275 sayılı Ceza Ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun m.2’de “Ceza ve güvenlik tedbirlerinin infazına ilişkin kurallar hükümlülerin ırk, dil, din, mezhep, milliyet, renk, cinsiyet, doğum, felsefî inanç, millî veya sosyal köken ve siyasî veya diğer fikir yahut düşünceleri ile ekonomik güçleri ve diğer toplumsal konumları yönünden ayırım yapılmaksızın ve hiçbir kimseye ayrıcalık tanınmaksızın uygulanır. Ceza ve güvenlik tedbirlerinin infazında zalimane, insanlık dışı, aşağılayıcı ve onur kırıcı davranışlarda bulunulamaz.” Şeklinde belirtilmiştir. İşbu kanun hükmü gereğince;

A.İnfaz Hukukunun Temel İlkeleri Şu Şekildedir;

1. Hukuk Devleti İlkesi: Hukuk devletlerinde iktidar gücünü hukuktan alır ve gücünü hukuka uygun olarak kullanır. İnfaz hukukunda bu ilke şart olup insanı küçük düşürücü cezalar hukuk devletlerinde kullanılmaz. Verilen cezalar verilen cezanın amacına uygun ve orantılı olmak zorundadır.
2. İnsan Onurunun Dokunulmazlığı İlkesi: Ceza ve güvenlik tedbirlerinin infazında zalimane, insanlık dışı, aşağılayıcı ve onur kırıcı davranışlarda bulunulamaz.
3. Eşitlik İlkesi: Herkes, dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din, mezhep ve benzeri sebeplerle ayırım gözetilmeksizin kanun önünde eşittir. Ceza alan kişi sırf bu yüzden ayrımcılığa tabi tutulamaz.
4. Sosyal Devlet İlkesi: Devlet, sosyal adaleti ve güvenliği sağlamakla görevlidir. Bu yüzden sosyal devlet mahkumiyet olan kişiye yardım etmelidir. Hükümlüye insan onuruna uygun şekilde davranılmalıdır.

B.İnfaz İlkeleri ise Şu Şekildedir;

1. İnfazın Kanuniliği İlkesi: Mahkûmiyet hükümleri kesinleşmedikçe infaz olunamaz. Mahkumiyet hükmü verilen kişiye hükümde yazılandan başka hüküm verilemez.
2. İnfazın Kesintisizliği İlkesi: İnfaz uygulanmaya başladıktan sonra yasal süresi sona erinceye kadar ara verilmez.
3. Gizlilikten Kaçınma İlkesi: İnfaz bilinmeyen yerde, bilinmeyen şekilde gerçekleştirilemez. Bu husus alenen uygulanacağı anlamına gelmemektedir.
4. İnsanca İnfaz İlkesi: Kişiye verilen ceza veya tedbir verilen ceza ile orantılı olmalı, daha fazlası olmamalıdır.
5. İnfazın Bireyselleştirilmesi İlkesi: Hükümlüye uygulanacak ceza infazında iyileştirmeye yönelik plan yapılması gereklidir.

İnfaz Hukuku Neyin Alt Dalıdır?

Ceza hukuku, Kamu Hukuku’nun ana dallarından biri olup kanunlar çerçevesinde suç olarak belirtilmiş insan davranışlarının yapısını inceleyerek bunlara özgü yaptırımları belirleyen hukuk dalıdır. İki temel unsuru suç ve yaptırımdır. Dar anlamdaki ceza hukuku bu iki temel unsuru ele alır. Geniş anlamda ceza hukukuysa Ceza Muhakemesi Hukuku ve İnfaz Hukukunu da kapsamaktadır. İnfaz hukuku Ceza hukukunun alt dalına girmektedir.

İnfaz Hukukunun Amacı Nedir?

İnfaz hukukunda temel amaç, 5275 sayılı Ceza Ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun m.3’te “Ceza ve güvenlik tedbirlerinin infazı ile ulaşılmak istenilen temel amaç, öncelikle genel ve özel önlemeyi sağlamak, bu maksatla hükümlünün yeniden suç işlemesini engelleyici etkenleri güçlendirmek, toplumu suça karşı korumak, hükümlünün; yeniden sosyalleşmesini teşvik etmek, üretken ve kanunlara, nizamlara ve toplumsal kurallara saygılı, sorumluluk taşıyan bir yaşam biçimine uyumunu kolaylaştırmaktır.” Şeklinde belirtilmiştir. Kanun hükmünden de anlaşılacağı üzere infaz hukukunun temel amacı ödetme ve önleme şeklinde ikiye ayrılmaktadır.

İnfaz Çeşitleri Nelerdir?

5275 sayılı Ceza Ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunu’nun ikinci bölümünde Ceza İnfaz Kurumlarının Türleri düzenlenmiştir. İlgili bölüme göre ceza infaz kurumlarının türleri;

• Kapalı ceza infaz kurumları (madde 8)
• Yüksek güvenlikli kapalı ceza infaz kurumları (madde 9)
• Kadın kapalı ceza infaz kurumları (madde 10)
• Çocuk kapalı ceza infaz kurumları (madde 11)
• Gençlik kapalı ceza infaz kurumları (madde 12)
• Gözlem ve sınıflandırma merkezleri (madde 13)
• Açık ceza infaz kurumları (madde 14)
• Çocuk eğitimevleri (madde 15)

Şeklindedir.

Av. Ahmet EKİN & Stj. Av. Mervenur ÖZKAN