TBMM Genel Kurulunda Kabul Edilmiş Olan 7. Yargı Paketi

7. Yargı Paketi olarak bilinen “İcra İflas Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi”, Adalet Bakanlığınca hazırlanmış olan kanun teklifi taslağı son dönemlerin tartışma konusu olmuştur.

7. Yargı Paketi ile ilgili çalışmalarını tamamlayan Adalet Bakanlığı, konuyu Meclis gündemine taşıdı ve TBMM Genel Kurulunda görüşülerek en nihayetinde Genel Kurul tarafından kabul edildi.

7. Yargı Paketi kanun teklifi, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın imzasıyla Resmî Gazete ‘de yayımlanarak yürürlüğe girmeyi beklemektedir.

7. Yargı Paketi, icra ve iflas hukukundan, noterliğe, ceza muhakemesinden, infaz hukukuna, avukatlık ve adli yardımdan, arabuluculuğa kadar; haciz uygulaması, uyuşturucu ile mücadelede önemli düzenlemeler, arabuluculuk işlemleri, göçmen kaçakçılığı, avukatlık ve adli yardım sistemi gibi önemli düzenlemeleri kapsamaktadır.

• Yargı Paketi olarak adlandırılan “BAZI KANUNLARDA VE 375 SAYILI KANUN HÜKMÜNDE KARARNAMEDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN” ile;
• İcra ve İflas Kanunu’nda,
• Avukatlık Kanunu’nda,
• Noterlik Kanunu’nda,
• 5235 Sayılı Adli Yargı Teşkilat Kanunu’nda,
• Çocuk Koruma Kanunu’nda,
• Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda,
• Türk Ticaret Kanunu’nda,
• Arabuluculuk Kanunu’nda,
• İş Mahkemeleri Kanunu’nda,
• 2313 Sayılı Uyuşturucu Maddelerin Murakabesi Hakkında Kanun’da,
• İnfaz Hakimliği Kanunu’nda,
• Savunma Sanayii Güvenliği Kanunu’nda,
• Türk Ceza Kanunu’nda,
• Ceza Muhakemesi Kanunu’nda,
• Kabahatler Kanunu’nda,
• Denetimli Serbestlik Hizmetleri Kanunu’nda,
• Hakimler ve Savcılar Kanunu’nda,
• 6384 Sayılı Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine Yapılmış Bazı Başvuruların Tazminat Ödenmek Suretiyle Çözümüne Dair Kanun’da,
• 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname’de, bir takım yeni düzenlemeler yapılmıştır.

7. Yargı Paketi İle Ne Amaçlanmak İstenmektedir?

7. Yargı Paketi ile çeşitli kanunlarda yapılan usul ve esasa yönelik değişikliklerle yargılamaya ilişkin standartların yükseltilmesi, bazı sorunlu konuların ortaya amaçlanmış, böylece önemli değişiklikler sağlanmıştır. Kanun teklifinin genel gerekçesinde;

• Birtakım uyuşturucu maddelerin imal ve ticareti suçunda cezaların artırımına gidilerek “caydırıcılık” yaklaşımıyla ailenin, gençliğin ve toplumun korunmasının amaçlandığı,
• Uyuşturucu madde kullanımı ile bu amaçla satın alan, kabul eden veya bulunduranlar hakkında uygulanacak tedbirlerin daha etkin işletilebilmesinin amaçlandığı,
• Cezaların artırımı ve müsadere yoluyla düzensiz göçle etkin mücadele edilebilmesinin amaçlandığı,
• Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 193, 231 ve 308/A maddelerinde Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararları doğrultusunda değişiklikler öngörüldüğü,
• Hukuk ve ceza yargılama usullerinde istinaf ve temyiz sürelerine ilişkin değişikliğe gidilerek ve yine sürelerin başlangıç tarihlerinin kararın tebliğine bağlanarak yeknesaklığın amaçlandığı,
• İcra ve İflas Hukuku kapsamında konutta haciz hakim kararına bağlanmakta ve ev eşyalarının haczi ve taşkın haczin yasaklanması amaçlanmakta ve aynı zamanda arabuluculuk alanının genişletilmesinin amaçlandığı,
• Anayasa Mahkemesinde devam etmekte olan uzun yargılamadan kaynaklı bireysel başvuru dosyaları için Adalet Bakanlığı bünyesindeki Tazminat Komisyonuna müracaat imkanın getirilmesinin öngörüldüğü,
• İnfaz koruma memurları ile yüksek mahkemeler ve Bakanlık bünyesindeki kurul tabiplerinin mali hakları iyileştirilmesini amaçladığı,

belirtilmiştir.

7. Yargı Paketi İle İcra ve İflas Kanunu Kapsamında Yapılan Değişiklikler Nelerdir?

• Hafta olarak belirlenen sürelerin hesaplanmasına ilişkin düzenleme (İİK m.19)

İcra ve İflas Kanunu’nun 19. maddesinde sürelerin hesaplanmasına ilişkin hükümler yer yer almaktaydı ancak hafta olarak belirlenen sürelerin nasıl hesaplanacağı düzenlenmemişti. Doktrindeyse HMK hükümlerinin uygulanması gerektiğine dair görüş birliği bulunmaktaydı.

Yapılan değişiklik ile maddeye “Süre, hafta olarak belirlenmiş ise başladığı güne son hafta içindeki karşılık gelen günün tatil saatinde biter.” denilmek suretiyle fıkra eklenmiştir.

Yapılan bu düzenlemeyle HMK’da hafta olarak belirtilen sürelerin hesaplanmasına ilişkin hükmün İcra ve İflas Kanunu’na alınarak belirsizlik ortadan kaldırılmıştır.

• Haciz talep edilen yerin konut niteliğinde olması durumunda mahkemeden izin alınması (İİK m.79/a)

İcra Hukukunda borçlunun konutuna mahkeme kararı olmadan girilebilmesine ilişkin düzenleme yıllardır tartışma konusuydu.

Borçlunun konutunda haciz yapılırken, gerek görülürse, kolluk kuvveti ile konuta girilebilmekteydi. Ancak Anayasamızda bulunan konut dokunulmazlığına ilişkin düzenleme, kural olarak mahkeme kararı olmadan kişinin konutuna girilemeyeceği yönündedir.

Yapılan yeni düzenlemeyle artık eleştirilere son verilmiştir. Söz konusu düzenlemeyle haciz yapılması talep edilen yerin konut olması durumunda icra mahkemesi tarafından haciz kararının onaylanması gerekmektedir. Mahkeme dosyanın tevdi edildiği tarihten itibaren 3 gün için içinde dosya üzerinde inceleme yapacaktır. Bu inceleme sonunda haciz yapılması talep edilen yerin konut olduğuna kanaat getirilirse kararın onaylanmasına kesin olarak karar verecektir.

Haciz yapılması talep edilen yerin konut olmadığına dair kanaat getirilirse, mahkeme kararı kesin olarak kaldıracaktır.

Bilmekte fayda vardır ki mahkeme haciz kararının hukuka uygun olup olmadığına dair bir karar vermeyecektir.

İhtiyati haciz hakkında da mahkeme izni aranmamasının sebebi kararı zaten mahkemenin veriyor olmasıdır.

Konutta Haciz

Madde 79/a– İcra müdürü, haciz yapılması talep edilen yerin konut olduğunu tespit ederse, bu yerde haciz yapılmasına karar verir ve bu kararın onaylanması için dosyayı derhal icra mahkemesine tevdi eder.

Mahkeme, tevdi tarihinden itibaren en geç üç gün içinde dosya üzerinden yapacağı inceleme sonunda haciz yapılması talep edilen yerin konut olduğunun anlaşılması halinde kararın onaylanmasına, aksi halde kaldırılmasına kesin olarak karar verir.

Haciz işlemi sırasında, haciz yapılan yerin konut olduğu anlaşılır ve borçlu da konutta haciz yapılmasına rıza göstermezse haciz işlemine son verilir ve müteakip işlemler hakkında birinci ve ikinci fıkra hükümleri uygulanır.

 İhtiyati haciz hakkında, bu madde hükmü uygulanmaz.

Bu hüküm, düzenlemenin yürürlüğe gireceği tarihten önce verilen konutta haciz yapılmasına ilişkin kararlar ve haczedilmiş eşyalar hakkında uygulanmayacaktır.

• Aile bireylerine ait kişisel eşyası ile ailenin ortak kullanımına hizmet eden tüm ev eşyasının haczinin yasaklanması (İİK m.82)

İcra ve İflas Kanunu’ndaki eski düzenlemeye göre; borçlu ve aynı çatı altında yaşayan aile bireylerine ait kişisel eşyalar ile ailenin ortak kullanımına hizmet eden, aynı amaçla kullanılan eşyaların birden fazla olması durumunda bunlardan bunlardan birinin haczi yapılamazdı.

Yeni düzenlemeyse; “aynı amaçla kullanılan eşyanın birden fazla olması durumunda bunlardan birisinin haczi” ifadesi yer almamaktadır. Bu durumda borçluya veya aynı çatı altında yaşayan aile bireylerine ait kişisel eşyalar ile ailenin ortak kullanımına hizmet eden tüm diğer ev eşyalarının haczi mümkün olmayacak.

• Taşkın haciz yasağı (İİK m.85)

İcra hukuku ilkelerinden biri de “ölçülülük” ilkesidir. Bu ilkeye gereğince borçlunun ancak borca yetecek kadar malı haczedilebilir.

“Borçlunun taşınır ve taşınmaz mallarında ana, faiz ve masraflar da dahil olmak üzere bütün alacaklarına yetecek miktarı aşacak şekilde haciz yapılması yasaklanacak” şeklinde ibare eklenmiştir.

• Kanun yollarına başvurma (İİK m.164)

Eski düzenlemeye göre; ticaret mahkemesince verilen nihai kararlara karşı tebliğ tarihinden itibaren 10 gün içinde istinaf yoluna başvurulurken, Bölge Adliye Mahkemesi kararlarına karşı da tebliğ tarihinden itibaren 10 gün içinde temyiz yoluna başvurulabilirdi.

Yeni düzenlemedeyse bu süre, HMK’de düzenlenen genel istinaf süreleri gibi iki haftaya çıkarılmıştır. Sürelerin başlangıcında kararın tefhimini dikkate alan madde de kaldırılmıştır. Dolayısıyla bu süreler tebliğ tarihinden itibaren başlayacaktır.

• İflasın kaldırılması (İİK m.182)

Eski düzenlemeye göre, İflâsın kaldırılması hakkında verilen hükme karşı tebliğ tarihinden itibaren on gün içinde istinaf yoluna başvurulabilirdi.

Yeni düzenlemedeyse yeknesaklık sağlanması amacıyla gün ile belirlenmiş süreler iki hafta şeklinde belirtilerek yeniden düzenlenmiştir.

• Nihai rapor ve iflasın kapanma kararı (İİK m.254)

Eski düzenlemede yer alan İflâsın kapanması hakkında verilen hükme karşı tebliğ tarihinden itibaren on gün içinde istinaf yoluna başvurulabileceği ve Bölge adliye mahkemesi kararına karşı tebliğ tarihinden itibaren on gün içinde temyiz yoluna başvurulabileceği düzenlemesi süre yönünden tekrar düzenlenmiştir.

Yeni düzenlemedeyse yeknesaklık sağlanması amacıyla gün ile belirlenmiş süreler iki hafta şeklinde belirtilerek yeniden düzenlenmiştir.

• Kanun yolları (İİK m.293)

Eski düzenlemede yer alan “Kesin mühlet talebinin değerlendirilmesi sonucunda, hakkında iflâs kararı verilmeyen borçlunun konkordato talebinin reddine karar verilirse, borçlu veya varsa konkordato talep eden alacaklı bu kararın tebliğinden itibaren on gün içinde istinaf yoluna başvurabilir. Bölge adliye mahkemesinin kararı kesindir. Bölge adliye mahkemesi tarafından ilk derece mahkemesi kararı kaldırılarak mühlet kararı verildiği hâllerde dosya, komiserin görevlendirilmesi de dahil olmak üzere müteakip işlemlerin yürütülmesi için ilk derece mahkemesine gönderilir.” Şeklindeki düzenleme de süre yönünden tekrar düzenlenmiştir.

Yeni düzenlemeye göre yeknesaklık sağlanması amacıyla gün ile belirlenmiş süreler iki hafta şeklinde belirtilerek yeniden düzenlenmiştir.

• Kanun yolları (İİK m.308/a)

Eski düzenlemede yer alan “Konkordato hakkında verilen karara karşı borçlu veya konkordato talep eden alacaklı, kararın tebliğinden; itiraz eden diğer alacaklılar ise tasdik kararının ilânından itibaren on gün içinde istinaf yoluna başvurabilir. Bölge Adliye Mahkemesi kararına karşı on gün içinde temyiz yoluna başvurulabilir. İstinaf ve temyiz incelemeleri, Hukuk Muhakemeleri Kanunu hükümlerine göre yapılır.” şeklindeki hüküm de tekrar düzenlenmiştir.

Yeni düzenlemeye göre yeknesaklık sağlanması amacıyla gün ile belirlenmiş süreler iki hafta şeklinde belirtilerek yeniden düzenlenmiştir. 

• Kanun yolları (İİK m.308/e)

Eski düzenlemede yer alan “Fesih talebi üzerine verilecek hükmün tebliğinden itibaren on gün içinde istinaf yoluna başvurulabilir. Bölge adliye mahkemesi kararına karşı tebliğ tarihinden itibaren on gün içinde temyiz yoluna başvurulabilir.” şeklindeki hüküm de tekrar düzenlenmiştir.

Yeni düzenlemeye göre yeknesaklık sağlanması amacıyla gün ile belirlenmiş süreler iki hafta şeklinde belirtilerek yeniden düzenlenmiştir.

• Sermaye şirketleri ve kooperatiflerin uzlaşma yoluyla yeniden yapılandırılmasına ilişkin kanun yolu (İİK m.309/p)

Sermaye şirketleri ve kooperatiflerin uzlaşma yoluyla yeniden yapılandırılmasına ilişkin verilen ret ve tasdik kararlarına karşı istinaf yolu öngörülmüştür. Bölge Adliye Mahkemesi kararlarına karşı da iki hafta içinde temyiz yoluna başvurulabilecektir. İstinaf ve temyiz başvurularında temyiz maktu ücreti alınması düzenlenmiştir.

• İstinaf yoluna başvurma (İİK m.320)

Eski düzenlemede yer alan “Karar hakkında tebliğ tarihinden itibaren on gün içinde borçlu ile alacaklılardan her biri istinaf yoluna başvurabilir.” şeklindeki hüküm de tekrar düzenlenmiştir.

Yeni düzenlemeye göre yeknesaklık sağlanması amacıyla gün ile belirlenmiş süreler iki hafta şeklinde belirtilerek yeniden düzenlenmiştir.

• İcra mahkemesinin verdiği tazyik ve disiplin hapsine ilişkin kararlara karşı itiraz (İİK m.353)

Eski düzenlemede, “İcra mahkemesinin verdiği tazyik ve disiplin hapsine ilişkin kararlara karşı, tefhim veya tebliğ tarihinden itibaren yedi gün içinde itiraz edilebilir.” düzenlemesi değiştirilerek “yedi gün” yerine “bir hafta” denilmek suretiyle değişiklik yapılmıştır.

Buna göre icra mahkemesinin verdiği tazyik ve disiplin hapsine ilişkin kararın tebliğinden itibaren bir hafta içinde itiraz edilebilecektir. Ek olarak da tefhim usulü artık öngörülmemektedir.

• İstinaf yoluna başvurma ve incelenmesi (İİK m.363)

Eski düzenlemede yer alan “İcra mahkemesince 85 inci maddenin uygulanma biçimi, icra dairesi tarafından hesaplanan vekâlet ücreti, 103 üncü maddenin uygulanma biçimi ve bu maddede düzenlenen davetiyenin içeriği, yediemin ücreti, yediemin değiştirilmesi, hacizli taşınır malların muhafaza şekli, kıymet takdirine ilişkin şikâyet, ihaleye katılabilmek için teminat yatırılması ve teminatın miktarı, satışın durdu- rulması, satış ilânının iptali, süresinde satış istenmemesi nedeniyle satışın düşürülmesi, 263 üncü maddenin uygulanma biçimi, iflâs idaresinin oluşturulması, icra mahkemesinin iflâs idaresinin işlemleri hakkında şikâyet üzerine verdiği kararlara karşı, iflâs idare memurunun ücret ve masrafları hakkındaki hesap pusulası ve 36 ncı maddeye göre icranın geri bırakılmasına ilişkin kararları dışındaki kararlarına karşı, ait olduğu alacak, hak veya malın değer veya miktarının yedi bin Türk lirasını geçmesi şartıyla istinaf yoluna başvurulabilir. İstinaf yoluna başvuru süresi tefhim veya tebliğ tarihinden itibaren on gündür.” şeklindeki hüküm de tekrar düzenlenmiştir.

Yeni düzenlemeye göre yeknesaklık sağlanması amacıyla gün ile belirlenmiş süreler iki hafta şeklinde belirtilerek yeniden düzenlenmiştir. Buna göre başvurusu süresi tebliğ tarihinden itibaren 10 gün içinde başlayacaktır.

• Geçici Madde 19

Bu maddeyi ihdas eden Kanunla, kanun yollarına başvuru süreleri ile bu sürelerin tebliğ veya ilandan itibaren başlamasına ilişkin yapılan düzenlemeler, 1/9/2023 tarihinde ve sonrasında verilen kararlar hakkında uygulanır. Bu tarihten önce verilen kararlar hakkında bu Kanunla yapılan değişikliklerden önceki hükümler uygulanır.

Bu maddeyi ihdas eden Kanunla, Kanuna eklenen 79/A maddesi, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce verilen konutta haciz yapılmasına ilişkin kararlar hakkında uygulanmaz. Bu değişikliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce verilen konutta haciz kararları hakkında, bu değişiklikten önceki hükümlerin uygulanmasına devam olunur.

Bu maddeyi ihdas eden Kanunla, Kanunun 82’nci maddesinin birinci fıkrasının (3) numaralı bendi ile ikinci fıkrasında yapılan değişiklikler, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce haczedilmiş eşya hakkında uygulanmaz. Bu değişikliklerin yürürlüğe girdiği tarihten önce haczedilen eşyalar hakkında, bu değişikliklerden önceki hükümlerin uygulanmasına devam olunur.

7. Yargı Paketi İle Avukatlık Kanunu Kapsamında Yapılan Değişiklikler Nelerdir?

• Büro edinme zorunluluğu (Avukatlık Kanunu m. 43)

Adalet Bakanlığı tarafından belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde avukatların büro kurma giderlerinin karşılanması için kredi ve finans kuruluşları ile kredi veren kamu kurum ve kuruluşları aracılığıyla finansman desteği sağlanacak.

• Baro keseneği (Avukatlık Kanunu m. 65)

Mesleğinin ilk beş yılında olan avukatlardan önceki düzenlemeyle alınan baro aidatı, yeni düzenlemeyle artık alınmayacak.

• Büronun gelir ve giderleri (Avukatlık Kanunu m.180)

Adli yardım bürolarının, İki yıl öncesine ait kesin hesap sonuçlarına göre tespit edilen toplam miktarlar esas alınarak 492 sayılı Harçlar Kanununa bağlı (1), (2) ve (3) sayılı tarifelere göre alınan harçların yüzde iki ile idarî nitelikteki para cezaları hariç olmak üzere para cezalarının yüzde iki, oranında olan gelirleri yüzde üç oranına çıkarılmıştır.

7. Yargı Paketi İle Noterlik Kanunu Kapsamında Yapılan Değişiklikler Nelerdir?

• Ücret tarifesi (Noterlik Kanunu m. 112)

Eklenen fıkra ile noterlere ödenecek ücret tarifesinde gerekli değişikliklerin her takvim yılı başında geçerli olmak üzere yapılacağı düzenlendi.

• Elektronik İşlemler (m. 198/a)

Elektronik ortamda güvenli elektronik imza kullanılarak noter huzurunda veya huzurda olmadan yapılabilecek noterlik işlemleri, el ürünü imzayla hazırlanıp güvenli elektronik imzayla Türkiye Noterler Birliğinin Bilişim Sistemine kaydedilen noterlik işlemleri ile 15/1/2004 tarihli ve 5070 sayılı Elektronik İmza Kanununda tanımlanan zaman damgası kullanılmasının zorunlu olduğu noterlik işlemleri yönetmelikle düzenlenir. Belirlenen bu noterlik işlemlerine ilişkin tüm bilgi ve belgeler güvenli elektronik imzayla elektronik ortamda işlenebilir, saklanabilir ve gerektiğinde ilgili diğer kişi veya kurumlara elektronik ortamda gönderilebilir. Ayrıca 61 inci maddede düzenlenen tespit işleri güvenli elektronik imza ile elektronik ortamda da yapılabileceği gibi aynı usulle elektronik ortamdaki durum, görüntü, işlem veya benzeri her türlü verinin tespiti de yapılabilir.

7. Yargı Paketi İle İlk Derece Mahkemeleri İle Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev Ve Yetkileri Hakkında Kanun Kapsamında Yapılan Değişiklikler Nelerdir?

• Asliye Ticaret Mahkemelerinde heyet sınırı beş yüz bin Türk Lirasından bir milyon Türk Lirasına çıkarılmıştır.

 7. Yargı Paketi İle 5395 Sayılı Çocuk Koruma Kanunu Kapsamında Yapılan Değişiklikler Nelerdir?

• Giderlerin karşılanması (m. 41)

Çocuk teslimi ve çocukla kişisel ilişki kurulmasına dair ilam veya tedbir kararlarının yerine getirilmesine ilişkin işlemleri yerine getirmek üzere görevlendirilen uzman ve öğretmenlere, bu kapsamda fiilen görev yaptıkları her teslim işlemi için, görevlendirilen diğer kişilere ise bu kapsamda görev yaptıkları her gün için (500) gösterge rakamının memur aylıklarına uygulanan katsayıyla çarpımı sonucu bulunacak tutarda ödeme yapılır.

7. Yargı Paketi İle Hukuk Muhakemeleri Kanunu Kapsamında Yapılan Değişiklikler Nelerdir?

• HMK’da istinaf ve temyiz süreleri tebliğden itibaren başlayacaktır. Daha önceden tefhim veya tebliğ ile başlayan başvuru süresi bu kanun değişikliği ile tefhim ile başlaması söz konusu olmayacaktır bu kanun değişikliği ile HMK’da istinaf, temyiz ve itirazlarda süreler tebliğ ile başlayacaktır. (HMK m. 43, HMK m. 44, HMK m. 398)

7. Yargı Paketi İle Türk Ticaret Kanunu Kapsamında Yapılan Değişiklikler Nelerdir?

• Bir milyon Türk Lirasını geçmeyen ticari davalarda basit yargılama usulü uygulanır. Bu parasal sınırı HMK ek 1 inci maddesinin birinci fıkrasına göre artırılması öngörülmüştür.
• Türk Ticaret Kanunun 4 üncü maddesinde ve diğer kanunlarda belirtilen ticari davalardan, konusu bir miktar para olan alacak, tazminat, itirazın iptali, menfi tespit ve istirdat davalarında, dava açılmadan önce arabulucuya başvurulmuş olması dava şartı olarak getirilmiştir.

7. Yargı Paketi İle Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu Kapsamında Yapılan Değişiklikler Nelerdir?

• Arabuluculuğun sona ermesi (Arabuluculuk Kanunu m. 17)
• Arabuluculuk faaliyeti sonunda düzenlenen tutanağa, faaliyetin sonuçlanması dışında hangi hususların yazılacağına taraflar karar verir. Arabulucu, bu tutanak ve sonuçları konusunda taraflara gerekli açıklamaları yapar ve taraflar hazır değilse her türlü iletişim vasıtasını kullanarak hazır bulunmayan tarafı bilgilendirir.
• Arabuluculuk Kanunu kapsamında milletlerarası sulh belgelerinin icrası Asliye Ticaret Mahkemesi tarafından icra edilebilirlik şerhi ile mümkündür. İcra edilebilirlik şerhi verilmesi dosya üzerinden incelenir.
• Taşınmazın devrine veya taşınmaz üzerinde sınırlı ayni hak kurulmasına ilişkin uyuşmazlıklar arabuluculuğa elverişlidir. İcra edilebilirlik şerhi verilen arabuluculuk anlaşma belgesine istinaden taraflardan biri tapu müdürlüğünden tescil talebinde bulunabilir ve gerekli işlemleri yapabilir.
• Ticari uyuşmazlıklarda tarafların imzasına gerek olmadan avukat ve arabulucunun birlikte imzaladıkları anlaşma belgesi, icra edilebilirlik şerhi aranmaksızın ilam niteliğinde belge sayılır.
• Dava Şartı olarak arabuluculuk (Arabuluculuk Kanunu m.18/A)

Arabuluculuk bürosuna başvurudan sonra başvuran aleyhine uyuşmazlık konusuyla ilgili olarak icra takibi yapılması ve başvuranın bu takibe karşı arabuluculuk süreci sonunda 2004 sayılı Kanunun 72 nci maddesi uyarınca menfi tespit davası açması halinde, 72 nci maddenin ikinci fıkrası uygulanır.

İİK m.72/2 – İcra takibinden önce açılan menfi tesbit davasına bakan mahkeme, talep üzerine alacağın yüzde onbeşinden aşağı olmamak üzere gösterilecek teminat mukabilinde, icra takibinin durdurulması hakkında ihtiyati tedbir kararı verebilir.

• Kiralanan taşınmazların ilamsız icra yoluna ilişkin hükümler ayrık tutulmakla kira uyuşmazlıklarından kaynaklanan her türlü uyuşmazlık, taşınır ve taşınmazların paylaştırılması ve ortaklığın giderilmesine ilişkin uyuşmazlıklarda, 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunundan kaynaklanan uyuşmazlıklar ve komşu hakkından kaynaklanan uyuşmazlıklar da arabuluculuk dava şartı olarak öngörülmekte.
• Arabuluculuk siciline kaydedilmek için arabuluculuk eğitimini tamamlamak ve bakanlıkça yapılacak yazılı sınava katılıp başarılı olma şartı yirmi yıl kıdemi olan Hukukçular için kaldırıldı. Yirmi yıl kıdemi olan Hukukçular arabuluculuk eğitimini tamamlamak şartıyla sicile kayıtları öngörülmekte.
• Kanun yürürlüğe girmeden önce açılmış olan davalara uygulanmayacak olup kanun yürürlüğe girdikten sonra açılacak davalara uygulanacaktır.

7. Yargı Paketi İle İş Mahkemeleri Kanunu Kapsamında Yapılan Değişiklikler Nelerdir?

• Dava şartı olarak arabuluculuk (İMK. M.3)

İş sözleşmelerine dayana işçi ve işveren alacakları, tazminat ile işe iade talebiyle açılan davalarda arabulucuya başvurulmuş olması dava şartı olarak kanunda düzenlenmişti. Yeni düzenleme ile bu alacak ve tazminat konularıyla ilgili itirazın iptali, menfi tespit ve istirdat davalarında da arabuluculuk dava şartı olarak getirilmiştir.

7. Yargı Paketi İle Uyuşturucu Maddelerin Murakabesi Hakkında Kanunu Kapsamında Yapılan Değişiklikler Nelerdir?

• Uyuşturucu maddelerin müsaderesine daha önceden ilgili mahkemece soruşturmanın her safhasında karar verilebilir demekteydi. Yeni düzenleme ile uyuşturucu maddelerin müsaderesine sulh ceza hakimliğince karar verilecektir.
• Bu kanun değişikliği derhal uygulanır.

7. Yargı Paketi İle İnfaz Hâkimliği Kanunu Kapsamında Yapılan Değişiklikler Nelerdir?

• İnfaz hakimliğince şikayet üzerine verilen kararlar (m. 16)

İnfaz hakimliğince verilecek kararlara şikayetçi veya ilgili cumhuriyet savcısı kararın tebliğinden itibaren iki hafta içinde CMK hükümleri kapsamında itiraz yollarına gidilmesi öngörülmektedir. Daha önceden itiraz süresi tebliğden itibaren yedi gün olarak düzenlenmiştir.

7.    Yargı Paketi İle Savunma Sanayii Güvenliği Kanunu Kapsamında Yapılan Değişiklikler Nelerdir?

·      Savunma sanayii kapsamında yapılan faaliyetlere yönelik rekabet yasağı güçlendirilmekte, Aselsan, Havelsan ve Roketsan gibi Ülkemizde bulunan savunma sanayi kuruluşlarında çalışan mühendislerin, yurt içinde veya dışında aynı alanda faaliyet gösteren başka kuruluşlara gitmesini zorlaştıracak tedbirler alınmaktadır. Bunlar 5 yıl boyunca işletme açma yasağı veya aynı alanda faaliyet gösteren bir başka kuruluşta çalışma yasağı getirilmektedir.

7. Yargı Paketi İle Türk Ceza Kanunu Kapsamında Yapılan Değişiklikler Nelerdir?

• Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti ( TCK m.188)

Bağımlılık yapma özelliği fazla olan sentetik uyuşturucu ve uyarıcı maddelere yönelik cezai yaptırımların daha caydırıcı hale getirilmesi amacıyla, 5237 sayılı Kanunun 188 inci maddesinin dördüncü fıkrası kapsamına sentetik katinon ve türevleri, sentetik opioid ve türevleri ile amfetamin ve türevleri de alınmaktadır. Böylelikle, bu maddelerin imal ve ticareti suçuna ilişkin cezanın yarı oranında artırılması sağlanmaktadır.

• Kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın almak, kabul etmek veya bulundurmak ya da uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanmak (TCK m. 191)

Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanmak suçunun failleri hakkında soruşturma evresinde Cumhuriyet savcısı tarafından verilen tedavi ve/veya denetimli serbestlik tedbirlerine ilişkin kararların daha etkin uygulanması sağlanmaktadır. Denetim süresi 1 yıldan 2 yıla çıkarılmakta ve şüphelinin daha uzun süre kontrol altında tutularak denetlenmesi sağlanmaktadır. Ayrıca, Cumhuriyet savcısının, erteleme süresi zarfında uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanıp kullanmadığını tespit etmek için yılda en az iki defa şüphelinin ilgili kuruma sevkine karar vermesi zorunlu hale getirilmektedir.

7. Yargı Paketi İle Ceza Muhakemesi Kanunu Kapsamında Yapılan Değişiklikler Nelerdir?

• Eski hale getirme dilekçesi (CMK m. 41)

Sürelerin yeknesaklaştırılması kapsamında, eski hale getirme bakımından “yedi gün” olarak belirlenen süre “iki hafta” şeklinde değiştirilmektedir.

• Cumhuriyet Savcısının kararına itiraz (CMK m.173)

Sürelerin yeknesaklaştırılması kapsamında, kovuşturmaya yer olmadığına kararına itiraz bakımından “onbeş gün” olarak belirlenen süre “iki hafta” şeklinde değiştirilmektedir.

• Sanığın duruşmada hazır bulunmaması (CMK m.193)

Anayasa Mahkemesinin iptal kararı doğrultusunda düzenleme yapılarak. Mahkûmiyetin yanı sıra ceza verilmesine yer olmadığı ve güvenlik tedbiri kararları bakımından da sanığın sorgusunun yapılması zorunlu hale getirilmektedir.

• Hükmün açıklanması ve hükmün açıklanmasının geriye bırakılması (CMK m. 231)

Hak arama hürriyetinin daha etkin kullanılması, hukuki güvenliğin güçlendirilmesi ve hak kayıplarının önlenmesi amacıyla hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararına karşı, kararın gerekçesiyle birlikte tebliğ edildiği tarihten itibaren itiraz edilebileceği kabul edilmektedir. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararlarına itiraz halinde itiraz merciin, usule ve esasa ilişkin inceleme yapması gerektiği açıklığa kavuşturulmaktadır.

• İtiraz usulü ve inceleme mercileri (CMK m.268)

Sürelerin yeknesaklaştırılması kapsamında, itiraz kanun yoluna başvuru, istinaf kanun yoluna başvuru, istinaf isteminin reddi kararına karşı başvuru yollarında “yedi gün” olarak belirlenen süreler “iki hafta” şeklinde değiştirilmektedir.

• İstinaf istemi ve süresi (CMK m.273)

Sürelerin yeknesaklaştırılması kapsamında, temyiz istemi bakımından “on beş gün” olarak belirlenen süre “iki hafta” şeklinde değiştirilmektedir. Ayrıca düzenlemeyle, temyiz kanun yoluna başvuru süresinin hükmün gerekçesiyle birlikte tebliğ edildiği tarihten itibaren başlayacağı hüküm altına alınmaktadır.

• Temyiz başvurusunun içeriği (CMK m. 294)

295 inci maddenin yürürlükten kaldırılması nedeniyle 294 üncü maddenin birinci fıkrasına cümle eklemek suretiyle, Cumhuriyet savcısının temyiz dilekçesinde, temyiz isteğinin sanığın yararına veya aleyhine olduğunu açıkça belirtmesi gerektiği hükmü bu madde kapsamına alınmaktadır.

• Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının İtiraz Yetkisi (CMK m. 308)

Sürelerin yeknesaklaştırılması kapsamında, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının itiraz yetkisi bakımından “otuz gün” olarak belirlenen süre “bir ay” şeklinde değiştirilmektedir.

• Bölge Adliye Mahkemesi Cumhuriyet Başsavcısının İtiraz Yetkisi

Sürelerin yeknesaklaştırılması kapsamında, bölge adliye mahkemesi Cumhuriyet başsavcılığının itiraz yetkisi bakımından “gün” olarak belirlenen süre “ay” şeklinde değiştirilmektedir.
Bölge adliye mahkemesi ceza dairelerinin kesin nitelikteki kararlarına karşı Cumhuriyet başsavcılığınca sanık aleyhine itiraz edilebilmesi için aynı fiilden dolayı birden fazla yargılanmama ve cezalandırılmama ilkesinin istisnaları arasında kabul edilen, kararı etkileyecek nitelikte esaslı bir hatanın bulunması hususu zorunlu hale getirilmektedir.

• Teklifle, 5271 sayılı Kanuna geçici madde eklemek suretiyle, kanun yollarına başvuru süreleri ile bu sürelerin tebliğden itibaren başlamasına ilişkin yapılan düzenlemelerin, 1/9/2023 tarihinde ve sonrasında verilen kararlar hakkında uygulanması sağlanmaktadır.

7. Yargı Paketi İle Kabahatler Kanunu Kapsamında Yapılan Değişiklikler Nelerdir?

• Sürelerin yeknesaklaştırılması kapsamında, kabahatlerle ilgili mahkeme kararına karşı itiraz bakımından “yedi gün” olarak belirlenen süre “iki hafta” şeklinde değiştirilmektedir.

7. Yargı Paketi İle Denetimli Serbestlik Hizmetleri Kanunu Kapsamında Yapılan Değişiklikler Nelerdir?

• Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullananlar hakkında uygulanacak tedavi ve/veya denetimli serbestlik tedbirlerine ilişkin görevler (DSHK m.12/A)

5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 191 inci maddesi uyarınca uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanmaktan dolayı haklarında kamu davasının açılmasının ertelenmesine karar verilen şüphelilere denetimli serbestlik müdürlüğünce uygulanacak tedavi ve/veya denetimli serbestlik tedbirleri ile bu tedbirlerin yerine getirilmesine ilişkin görev ve sorumluluklar ayrıntılı bir şekilde düzenlenmektedir. Tedavi sürecine ilişkin detaylı düzenlemelere yer vermektedir.

• Tedavi ve rehabilitasyon merkezlerinin bir an önce hayata geçirilmesi ve yürütülecek hizmetlerin aksamaması için ilgili Bakanlıkların bütçesine ödenek aktarılması ve personel görevlendirilmesi hususunda düzenlemelerin derhal uygulanması sağlanmaya çalışılmaktadır.

7. Yargı Paketi İle Hâkimler Ve Savcılar Kanunu Kapsamında Yapılan Değişiklikler Nelerdir?

• Adalet Bakanlığı Merkez Kuruluşuna atama şartları ve şekli (m. 37)

Düzenlemeyle, hâkim ve savcıların sınıf değişikliğine ihtiyaç duyulmadan bakan yardımcılığı görevini ifa etmelerine imkân tanınmaktadır. Bununla birlikte, özlük hakları emsali bakan yardımcılarıyla eşitlenmektedir.

• Başka iş ve görevler (m. 48)

Düzenlemeyle, hâkim ve savcıların ihtiyaç halinde esas görevlerini aksatmamak ve Adalet Bakanının izin vermesi koşuluyla yükseköğretim kurumlarında ders ve konferans verebilmeleri öngörülmektedir.

• Düzenlemeyle, Yargıtay ve Danıştay Başkanları ile Başsavcılarının 8.000 olan ek göstergeleri 9.000’e; Yargıtay ve Danıştay üyeleri, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcı vekili ile birinci sınıf hâkim ve savcılıkta üç yılını doldurmuş Yargıtay ve Danıştay üyeliğine seçilme hakkını kaybetmemiş olanların ek göstergeleri 7.800’den 8.200’e yükseltilmektedir.
• Geçici Madde 23

2802 sayılı Kanunun 37 nci maddesinde bakan yardımcılarına yönelik yapılan düzenlemenin mevcut bakan yardımcılarına da uygulanması sağlanmaktadır.

7. Yargı Paketi ile Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine Yapılmış Bazı Başvuruların Tazminat Ödenmek Suretiyle Çözümüne Dair Kanunu Kapsamında Yapılan Değişiklikler Nelerdir?

• Komisyon ve çalışma esasları (m. 4)

Anayasa Mahkemesinde derdest olan bazı bireysel başvuruların Komisyon tarafından incelenmesinin öngörülmesi sebebiyle artacak iş yükü nazara alınarak Komisyonun üye sayısı artırılmakta ve iki heyet halinde çalışmasına imkân tanınmaktadır.

7. Yargı Paketi ile 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname Kapsamında Yapılan Değişiklikler Nelerdir?

• Ek madde 39

Maddeyle, Ceza İnfaz Kurumları ve Denetimli Serbestlik Müdürlüklerinde fiilen görev yapan infaz ve koruma baş memurları ile infaz ve koruma memurlarına çalışma koşulları ve iş yükü nazara alınarak, her ay ek ödeme yapılması öngörülmektedir. Çalışma koşulları itibarıyla kapalı ceza infaz kurumlarında görev yapan personele açık ceza infaz kurumlarında görev yapanlardan daha fazla tutarda ek ödeme yapılması hüküm altına alınmaktadır.

• Ek Madde 40

Sağlık Bakanlığı bünyesinde görev yapan uzman tabip, uzman diş tabibi, pratisyen tabip ve diş tabiplerinin özlük haklarında yapılan artış dikkate alınarak, çalışma barışının sağlanması amacıyla Adalet Bakanlığı, Anayasa Mahkemesi, Yargıtay, Danıştay ve Sayıştay’da aynı görev unvanıyla çalışanlara ek tazminat ödenmesi öngörülmektedir.

7. Yargı Paketinde Af Var Mı?

7.Yargı Paketi’nde genel affa ilişkin herhangi bir hüküm bulunmamaktadır.

7. Yargı Paketinde Denetimli Serbestlik

7. Yargı Paketi’nde Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Kullanmak suçunun failleri hakkında soruşturma evresinde Cumhuriyet Savcısı tarafından verilen tedavi ve/veya denetimli serbestlik tedbirlerine ilişkin kararların daha etkin uygulanması sağlanmaktadır.

Denetim süresi 1 yıldan 2 yıla çıkarılmakta ve şüphelinin daha uzun süre kontrol altında tutularak denetlenmesi sağlanmaktadır. Ayrıca, Cumhuriyet Savcısının, erteleme süresi zarfında uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanıp kullanmadığını tespit etmek için yılda en az iki defa şüphelinin ilgili kuruma sevkine karar vermesi zorunlu hale getirilmektedir.

7. Yargı Paketi Açılan Davaları Nasıl Etkileyecek?

 7. Yargı Paketi açılan ve görülmeye devam eden davaları etkilemeyecek kanun değişikliklerinin yürürlüğe girdiği tarihten sonraki davalar için uygulanacaktır. Bu noktada önemle belirtilmelidir ki, yalnızca ceza yargılamalarında lehe kanun hükümlerinin uygulanması söz konusu olacaktır.

Av. Ahmet EKİN & Stj. Av. Bahar GÜMÜŞTAŞ