Yetkili İcra Dairesi Nedir? İlamsız Takipte Yetki Kuralları
İlamsız takipte yetkili icra dairesinin hangi kurallara göre belirleneceği İcra İflas Kanunu’nun yollaması ile Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na göre belirlenmektedir.
Genel Yetki Kuralları
Genel yetkili icra dairesi, borçlu gerçek veya tüzel kişinin takibin başlatıldığı tarihteki yerleşim yeri icra dairesidir. Yerleşim yeri ise Türk Medeni Kanunu hükümlerine göre belirlenmektedir. Borçlu birden fazla ise takip, bunlardan birinin yerleşim yeri icra dairesinde başlatılabilir.
Özel Yetki Kuralları
Özel yetkili icra dairesi hem İcra İflas Kanunu’na göre hem de Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na göre şöyle belirlenmektedir;
Sözleşmenin kurulduğu icra dairesi; İcra İflas Kanununa göre sözleşmenin kurulduğu icra dairesi de takibe yetkilidir.
Sözleşmenin ifa edileceği yer icra dairesi; Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na göre sözleşmeden doğan para borçları için sözleşmenin ifa edileceği yer icra dairesi de yetkilidir. Sözleşmenin ifa edileceği yer tarafların iradelerine göre belirlenir. Eğer tarafların bu yönde bir iradesi yok ise TBK hükümlerine göre belirlenir. TBK uyarınca ise para borçları, alacaklının ödeme zamanındaki yerleşim yerinde ifa edilir.
İcra Dairesinin Yetkili Hale Gelmesi
Kural olarak icra dairesinin yetkisi kamu düzeninden gelmemektedir. Eğer takip yetkisiz bir icra dairesinde başlatılmış ve ödeme emrini tebliğ alan borçlu süresi içerisinde yetki itirazında bulunmamışsa söz konusu daire yetkili hale gelir.
Yetki Sözleşmesi
Tarafların icra dairesi hakkında yetkili daireyi belirleme özgürlüğü vardır. Fakat yetki sözleşmesinin belirli şartları vardır. Bu şartlar ise şöyledir;
- Sözleşmenin tarafları tacir veya kamu tüzel kişisi olmalıdır.
- Tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edemeyecekleri konular ile kesin yetki hali mevcut olmamalıdır.
- Sözleşme yazılı olarak yapılmalıdır.
- Uyuşmazlığın kaynaklandığı hukuki ilişki belirli veya belirlenebilir olmalıdır.
- Yetkili kılınan daire veya daireler gösterilmelidir.
Kamu Düzenine İlişkin Yetki Kuralları
Taşınmaz mallar hakkında yapılacak haciz yalnızca taşınmazın bulunduğu yer icra dairesi tarafından yapılabilir.
Terekeye karşı yapılacak olan icra takibinde miras bırakanın son yerleşim yerindeki icra dairesi yetkilidir.
Can sigortalarında, sigorta ettirenin, sigortalının veya lehtarın leh veya aleyhine olan taleplerde bu kişilerin yerleşim yeri icra dairesi yetkilidir.
Yetki İtirazı
İlamsız takipte yetki, kamu düzenine ilişkin değildir. Bu sebeple icra dairesi kendiliğinden yetkisizlik kararı veremez.
Yetki itirazı aynı ödeme emrine itiraz gibi 7 gün içerisinde esas hakkındaki itirazla birlikte yapılmalıdır. Eğer yetki itirazı süresi içerisinde yapılmazsa icra dairesi yetkisiz olsa dahi yetkili hale gelir.
Yetki itirazında bulunan borçlu yetkili daireyi; birden fazla yetkili daire varsa seçtiği daireyi bildirmelidir. Aksi takdirde yetki itirazı dikkate alınmaz.
Süresi içerisinde yapılan yetki itirazı icra takibini kendiliğinden durdurur.
Yetki itirazı kabul edildiği takdirde, alacaklı borçlunun belirttiği daireye dosyanın gönderilmesini talep etmek zorundadır. İcra dairesi re’sen bu hususta işlem yapılamaz. Dosya kendisine gönderilen daire borçluya yeni bir ödeme emri gönderir. İlk ödeme emrine yapılan esas hakkındaki yeni ödeme emri için geçerli değildir. Bu sebeple borçlunun esasa ilişkin yeniden itiraz etmesi gerekir.
Yetki İtirazının Kabul Edilmemesi
Alacaklı, borçlunun yetki itirazını kabul etmezse görevli mahkemeye başvurabilir.
Borçlu hem yetkiye hem de esasa itiraz etmiş ise alacaklı iki iddianın da kaldırılması için itirazın iptali davası açabilir. Alacaklı aynı şekilde itirazın kaldırılması için icra mahkemesine de başvurabilir.
Borçlu yalnızca yetkiye itiraz etmiş ise alacaklı, 6 ay içerisinde icra mahkemesinde itirazın kesin olarak kaldırılması yoluna başvurmalıdır.
Yetki itirazı haklı bulunursa, alacaklı 2 hafta içerisinde dosyanın yetkili icra dairesine gönderilmesini yetkisiz icra dairesinden talep etmelidir. Aksi takdirde takip yapılmamış sayılır.
Yetki itirazı haksız bulunur ise ve borçlu yalnızca yetkiye itiraz etmişse, mahkeme itirazın kaldırılmasına karar verir ve icra takibi kesinleşir. Eğer hem yetkiye hem de esasa ilişkin itirazlarda bulunulmuşsa mahkeme öncelikle yetki hakkında karar verir. Eğer yetki itirazının reddine karar verilirse dosyanın esastan incelemesine geçilir.
