Haksız Arama Suçu ve Cezası (TCK m. 120)
Haksız arama suçu Türk Ceza Kanunu’nun 120. Maddesinde düzenlenmiştir.
TCK m. 120’ye göre, “Hukuka aykırı olarak bir kimsenin üstünü veya eşyasını arayan kamu görevlisine üç aydan bir yıla kadar hapis cezası verilir.”
Haksız arama suçu, kamu görevlisi tarafından, hukuka aykırı olarak, bir kimsenin üstünün veya eşyasının aranmasıdır. Bu suçu oluşturan eylem, görevi kötüye kullanma suçunun özel bir halidir.
Haksız Arama Suçunda Fail
Suç failinin bir kamu görevlisi olması gerekmektedir. Bu bakımdan haksız arama suçu özgü bir suç söz konusudur.
Suçun oluşması için failin arama yetkisine sahip bir kamu görevlisi olup olmaması gerektiği hususu tartışmalıdır. Öğretide bir kısım yazarlar bu suçun failinin yalnızca arama yetkisine sahip olan kolluk personeli olduğunu ileri sürmektedir.
Haksız Arama Suçunda Mağdur
Haksız arama suçu mağdur bakımından özel bir sıfat aramaz. Herkes, bu suçun potansiyel mağduru olabilir.
Haksız Arama Suçunun Maddi Konusu
Suçun maddi konusu, bir kimsenin üstü veya eşyasıdır.
Suçun hareket öğesi, bir kimsenin üstünün veya eşyasının hukuka aykırı bir şekilde aranmasıdır, örneğin ceplerin, çantanın, bavulun veya özel bir aracın aranması.
Haksız Arama Suçunda Fiil
Suçun hareket öğesini, bir kimsenin üstünün veya eşyasının aranması oluşturmaktadır. Örneğin kişinin ceplerinin, el çantasının, bavulunun, özel otomobilinin hukuka aykırı bir surette aranması bu suçu oluşturacaktır.
Hukuka Aykırılık Unsuru
Hukuka aykırılık unsuru suçun temel unsurdur. Suçun oluşabilmesi için aramanın hukuka aykırı olarak gerçekleşmesi gerekmektedir. Mevzuatın izin verdiği arama durumlarında suç oluşmaz. Bu nedenle, görevin ifası bu suç yönünden hukuka uygunluk nedenidir.
Haksız Arama Suçunun Manevi Unsuru
Haksız arama suçu kasten işlenebilen bir suçtur; failin saiki veya amacı önem taşır. Suç salt bir hareket suçu olduğu için teşebbüs mümkündür; örneğin, mağdurun arama kararını görmek istediğini söylemesi üzerine failin aramaktan vazgeçmesi gibi durumlarda teşebbüs söz konusu olabilir.
Haksız Arama Suçuna Teşebbüs
Haksız arama suçu salt hareket suçu olduğu için ancak icra hareketleri kısımlara bölünebiliyorsa teşebbüs mümkündür. Örneğin, mağdurun kendisini durduran faile arama kararını görmek istediğini söylemesi üzerine failin aramaktan vazgeçmesi gibi.
Haksız Arama Suçunda İştirak
Haksız arama suçu özgü bir suç olduğu için iştirak konusunda da özel hükümler geçerlidir. Suça kamu görevlisi olmayan kişiler katıldığında, onlar azmettiren veya yardım eden olarak sorumlu olabilirler.
Haksız Arama Suçunda İçtima
Eğer haksız arama eylemi konut veya işyerinde gerçekleşirse, gerçek içtima hükümleri uygulanır ve faile bu suçun dışında ayrıca konut dokunulmazlığını ihlal suçundan da ceza verilebilir.
Muhakeme ve Yaptırım
Haksız arama suçuyla ilgili soruşturma ve kovuşturma re’sen yapılır; yani, mağdur veya başka bir kişinin şikayeti aranmaz. Kamu görevlisi adli bir görev nedeniyle bu suçu işlerse, soruşturma genel hükümlere göre yapılır. Kamu görevlisi idari görev nedeniyle suçu işlemişse, soruşturma için 4483 sayılı Yasa hükümleri gereğince izin alınması gerekebilir.
Haksız arama suçu, Türk Ceza Kanunu’nun 120. maddesinde düzenlenmiş bir suçtur. Hukuka aykırı olarak bir kişinin üstünü veya eşyasını arayan kamu görevlisine üç aydan bir yıla kadar hapis cezası verilebilir.
Haksız arama suçu, kamu görevlisi tarafından işlenebilen özgü bir suçtur.
Ekin Hukuk Bürosu olarak Ceza Hukuku alanında uzman avukat kadromuzla iletişime geçmek ve dava ve işlemlerinizi takip etmek için bize ulaşabilirsiniz.
Stj. Av. Nesrin KOŞAR & Av. Ahmet EKİN
