Hakimler ve Savcılar Hakkında Soruşturma ve Kovuşturma
Anayasa’da ve Hakimler ve Savcılar Kanunu’nda hakimlerin ve savcıların görevleriyle ilgili veya görevleri sırasında işledikleri suçlar ile kişisel suçlarının soruşturulması ve kovuşturulması ile ilgili özel yetki ve görev düzenlemeleri belirlenmiştir.
Soruşturma Usulü
Hakimler ve Savcılar Kanunu 82. maddesi hakimler ve savcılar hakkında soruşturma yapılabilmesi hususunu düzenlemiştir.
Hakim ve savcılar hakkında şu durumlarda soruşturma yapılması Adalet Bakanlığının iznine tabidir:
- Hakim ve savcıların görevden doğan ve görev sırasında işlenen suçları,
- Hakim ve savcıların sıfat ve görevleri gereğine uymayan tutum ve davranışları sebebiyle
haklarında inceleme ve soruşturma yapılması Adalet Bakanlığı’nın iznine bağlıdır. Adalet bakanı inceleme ve soruşturmayı adalet müfettişleri veya hakkında soruşturma yapılacak olan hakim ve savcıdan daha kıdemli hakim veya savcı ile yaptırabilir.
Soruşturma Nasıl Yürütülür?
Adalet bakanı tarafından görevlendirilen adalet müfettişi, hakim veya savcı, soruşturma sırasında gecikmesinde sakınca bulunacak konuları öğrenmeleri halinde soruşturma izni almaları gerekmez. Bu halde durum hemen Adalet Bakanlığına bildirilir.
Soruşturmayı yürüten görevliler hakim ve savcıya üç günden az olmamak üzere savunma yapmaları için süre verebilir veya belirli bir tarih bildirebilir. Hakim ve savcının belirlenen sürede veya belirtilen tarihte savunma yapmaması halinde savunma hakkından vazgeçmiş sayılır.
Hakim ve savcı hakkında soruşturma aşamasında tutuklama isteminin bulunması halinde; son soruşturma açılmasına karar vermeye yetkili merci tarafından bu talep incelenir ve karar bağlanır.
Soruşturmanın Tamamlanması
Hakim ve savcı hakkında yürütülen soruşturmada evrakların tamamlanması halinde; soruşturma evrakı Bakanlık Ceza İşleri Genel Müdürlüğüne gönderilir.
Bakanlık Ceza İşleri Genel Müdürlüğü tarafından inceleme yapılır. Yapılan inceleme sonucunda düşünce yazısı düzenlenir. Düşünce yazısının içeriği kovuşturma yapılmasına veya disiplin cezası uygulanmasının gerek olup olmadığı takdir edilerek evrak mercilere tevdi edilir veya işlemden kaldırılır.
Kovuşturma Usulü
Hakim ve savcılar hakkında kovuşturma yapılması gerekli görülmesi halinde evrak Adalet Bakanlığınca;
- İlgilinin yargı çevresinde bulunduğu ağır ceza mahkemesine en yakın ağır ceza mahkemesi Cumhuriyet savcılığına,
- Adalet Bakanlığı merkez, bağlı ve ilgili kuruluşlarında görevli hakim ve savcılar için ise evrak Ankara Cumhuriyet Savcılığına gönderilir.
Cumhuriyet savcısı tarafından beş gün içerisinde iddianame düzenlenerek evrak son soruşturma açılması veya son soruşturma açılmasına yer olmadığı kararı verilmek üzere ağır ceza mahkemesine gönderilir.
Son Soruşturma Mercileri Nerelerdir?
Birinci sınıfa ayrılmış ağır ceza mahkemesi heyetine dahil bulunan hakim ve Cumhuriyet savcısı için son soruşturma Yargıtay’ın görevli ceza dairesinde görülür.
Birinci sınıfa ayrılmış ağır ceza mahkemesi heyetine dahil bulunan hakim ve savcılar dışındaki hakim ve savcıların son soruşturmaları, yargı çevresi içinde bulundukları ağır ceza mahkemesinde yapılır.
Hakim ve Savcı Hakkında Yakalama ve Sorgu
Hakim ve savcı; ağır ceza mahkemesinin görevine giren suçüstü halleri dışında yakalanamaz, sorguya çekilemez, üzerleri ve konutları aranamaz.
Hakim ve Savcıların Kişisel Suçları
Hakim ve savcıların kişisel suçları sebebiyle yapılacak olan soruşturma ve kovuşturmada yetki:
- Hakim ve savcının görev yaptığı yerin bağlı olduğu bölge adliye mahkemesinin bulunduğu yerdeki il Cumhuriyet başsavcılığı ve aynı yer ağır ceza mahkemesinde,
- Adalet Bakanlığı merkez, bağlı ve ilgili kuruluşlarındaki hakim ve savcıların kişisel suçları hakkında soruşturma ve kovuşturma Ankara Cumhuriyet Başsavcısı ve ağır ceza mahkemesine aittir.
Hakim ve savcıların kişisel suçları sebebiyle soruşturma ve kovuşturma yapılması izin alma usulüne tabi değildir.
Genel Hükümler
Hakim ve savcılara ait davalar acele işlerden sayılmakta olup zaruri bir engel olmadıkça davalar üç aydan fazla devam edemez.
Hakim ve savcı hakkında hüküm veya karar kesinleştikten sonra dava dosyası disiplin yönünden yapılacak işlemin takdiri için incelenip iade edilmek üzere Adalet Bakanlığına gönderilir.
Ekin Hukuk Bürosu olarak ceza hukuku alanında yaşadığınız sıkıntıları çözüme kavuşturabilir, sürecin takipçisi olabiliriz. Uzman avukat kadromuzla iletişime geçmek için bize ulaşabilirsiniz.
Stj. Av. Ebrugül KOÇAK & Av. Ahmet EKİN
