Bağımlı Tacir Yardımcıları

Bağımlı tacir yardımcıları tacir ile aralarında genellikle hizmet ilişkisi bulunan kimselerdir. Bunlar;

• Ticari temsilci,
• Ticari vekil,
• Pazarlamacıdır.

Ticari Temsilci Ne Demek?

Ticari temsilci; işletme sahibinin tanıdığı yetki ile işletmeyi yöneten ve işletmeye ilişkin işlemleri yapan sadece ticari işletmeler için atanabilen doğrudan temsilcidir. Genel müdürler ve yardımcıları, şube müdürleri ticari temsilciye örnektir.

Ticari temsilci, en geniş yetkilere sahip olan bağımlı tacir yardımcısıdır ve kural olarak yetkisi sınırlandırılamaz. Türk Ticaret Kanunu madde 40’a göre; merkezi yurtdışında bulunan ticari işletmeler için Türkiye’de tam yetkili bir ticari temsilcinin bulunması zorunludur.

Ticari Temsilcinin Atanması

Gerçek kişi tacir temsilciyi kendisi atar, velayet altında olup ticari işletme sahibi olanlarda temsilciyi veli atar, adi şirketlerde oybirliği ile anonim şirkette yönetim kurulu kararıyla, limited şirkette genel kurul tarafından ataması gerçekleşmektedir. Ticari temsilciye temsil yetkisi örtülü olarak da verilebilir ve ticari temsilci için yapılacak tescil bildiricidir.

Ticari Temsilcinin Yetkileri

Ticari temsilcinin yetkilerinin kapsamı şöyledir:

• Kambiyo taahhüdünde bulunmak,
• Alım – satım yapmak,
• İş sözleşmesi kurma ve feshetmek,
• Mal pazarlamak,
• Şube açmak,
• Taşınmaz kiralamak,
• Kredi çekmek,
• Kefil olmak,
• İşletmeyle ilgili hususlarda mahkemede temsil yetkileri bulunmaktadır.

Ticari temsilcinin özel yetki ile yapabileceği işlemler:

• Taşınmazı devretmek,
• Taşınmaz üzerinde sınırlı ayni hak tesis etmek,
• Taşınmaz satmak ve taşınmaz satış vaadi özel yetki gerektiren işlemlerdir.

Ticari temsilcinin yapamayacağı işlemler:

• İşletmeyi kapatmak, devretmek,
• Tacirin iflasını istemek,
• Konkordato ilan etmek,
• Şirkete ortak kabul etmek, ortağı çıkartmak,
• Şirketi feshetmek işlemlerini yapamaz.

Ticari Temsilcinin Yetkilerinin Sınırlandırılması

Ticari temsilcinin yetkilerini kanun belirlemiş olup kural olarak sınırlandırılamamaktadır. Ticari temsilcinin yetkileri tescil edilmek kaydıyla sadece birlikte imza ve şube işleri ile sınırlandırılabilir. Bu sınırlandırmalar dışındaki sınırlandırmalar ve tescil edilmemiş birlikte imza ve şube işleri ile ilgili sınırlandırmalar üçüncü kişileri bağlamaz.

• Birlikte İmza: Ticari işletmeye birden çok temsilci atanır ve işlemleri birlikte imza ile yürütmeleri kararlaştırılabilmektedir.
• Şube İşleri ile Sınırlandırma: Ticari temsilci, yalnızca yetkilendirildiği şube ile ilgili işlemlerde yetkili kılınabilir.

Ticari Temsil İlişkisinin Sona Ermesi

İşletme sahibi her zaman sözleşmeden doğan hakları saklı kalmak kaydıyla; ticari temsilcinin yetkilerini geri alabilir.

Ticari temsilcinin istifası veya işletme sahibini ticari temsilciyi azletmesi ile ilişki sona ermektedir.

Tacirin ölümü ve ehliyet kaybı temsil ilişkisini sona erdirmemektedir.  Ticari temsilcinin ölümü ve ehliyet kaybı halinde temsil ilişkisi sona ermektedir.

Ticari Vekil

Ticari vekil, işletme sahibinin ticari temsilcilik yetkisi vermeden işletmeyi yönetmek için veya işletmenin bazı işlerini yürütmek için olağan işler kapsamında yetkilendirdiği kişidir.

Ticari vekil, yalnızca ticari işletmeler için atanmaktadır. Kural olarak ticari vekilin atanması ve azli durumları ticaret siciline tescil edilmez. Bu kuralın istisnası ise; anonim ve limited şirketlerde yönetim kurulunun belirleyeceği ticari vekil iç yönergede belirtilir ve iç yönergenin tescil ve ilanı gerekmektedir.

Ticari Vekilin Temsil Yetkisi

Ticari vekilin temsil yetkisi işletme konusuna ve somut olaya göre değişkenlik göstermektedir. Olağan işlere örnek olarak; işyeri kirasının, işçinin ücretleri ile prim borçlarının ödenmesi, yer kiralanması, ürün satışı gibi işlemler gösterilebilir.

Ticari vekilin özel olarak yetkilendirilmeden yapamayacağı işler:

• Ödünç olarak para veya benzerlerini alamaz,
• Kambiyo taahhüdünde bulunamaz,
• İşletme sahibini mahkemede temsil edemez.

Ticari temsilcinin temsil yetkisini sona erdiren hususlar ticari vekil için de geçerlidir.

Ticari temsilci ve ticari vekil açısından ortak olan diğer bir hüküm ise rekabet yasağıdır. İşletme sahibinin izni olmaksızın kendi adlarına veya üçüncü kişi hesabına işletmenin yaptığı türden iş yapamazlar.

Pazarlamacı

Pazarlamacı, Türk Borçlar Kanunu’nda düzenlenmiştir. Pazarlamacı; işletme sahibi işveren adına sürekli olarak işletme dışındaki her türlü işlemlere aracılık etmeyi üstlenen kişidir.  Pazarlamacı sadece ticari işletmeler için görevlendirilebilmektedir.

Pazarlamacı işverenin talimatlarına uymak ve yapılan işlerle alakalı bilgi vermek zorundadır. İşverenin izni olmadıkça kendisi veya üçüncü kişiler için işlem yapamaz.

Pazarlamacı müşterilerin ödeme yapmamasından ve yükümlülükleri yerine getirmemesinden sorumlu değildir. Pazarlamacının bu durumlardan sorumlu olacağına ilişkin anlaşmalar kesin hükümsüzdür. Aksine bir anlaşma olmadıkça pazarlamacı yalnızca aracılık etmeyi üstlenmektedir.

Pazarlamacının yetkileri olağan yetkilerle sınırlı olup özel olarak yetki verilmedikçe müşterilerden tahsilat yapamaz ve ödeme günlerini değiştiremez.

İşveren pazarlamacıya verdiği alanda ve müşteri çevresinde başkalarına aynı yetkiyi veremez fakat kendisi işlem yapabilir. İşveren pazarlamacıya belirli bir miktar veya bu miktarla birlikte komisyondan oluşan ücret ödemekle yükümlüdür.

Pazarlamacılık Sözleşmesinin Sona Ermesi

Komisyon, sabit ücretin en az beşte birini oluşturuyorsa ve mevsimlik dalgalanmalardan dolayı işveren etkileniyorsa; işveren, bir önceki mevsimin sona ermesinden itibaren kendisiyle çalışan pazarlamacının sözleşmesini yeni mevsim sırasında iki aylık fesih süresine uyarak feshedebilir. Bu hakka pazarlamacı da sahiptir.

Ekin Hukuk Bürosu olarak ticaret hukuku alanında yaşadığınız hukuki uyuşmazlığın çözüm sürecinin takibini gerçekleştirebilir. Uzman avukat kadromuzla görüşmek için bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Stj. Av. Ebrugül KOÇAK & Av. Ahmet EKİN