Uyuşturucu Madde Ticareti Suçu Ve Cezası (TCK m. 188)

Uyuşturucu madde ticareti suçu, ruhsatsız veya ruhsata aykırı yollarla uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri imal ihraç, ithal etme, ülke içine sokma, satışa arz etme, başkalarına verme, sevk etme, nakletme, depolama, satın alma, kabul etme ve bulundurma fiillerinin işlenmesidir.

Seçimlik hareketlerin belirtildiği bu suç 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu madde 188’de bu şekilde düzenlenmiştir:

• 1- Uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak imal, ithal veya ihraç eden kişi, yirmi yıldan otuz yıla kadar hapis ve ikibin günden yirmibin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
• 2- Uyuşturucu veya uyarıcı madde ihracı fiilinin diğer ülke açısından ithal olarak nitelendirilmesi dolayısıyla bu ülkede yapılan yargılama sonucunda hükmolunan cezanın infaz edilen kısmı, Türkiye’de uyuşturucu veya uyarıcı madde ihracı dolayısıyla yapılacak yargılama sonucunda hükmolunan cezadan mahsup edilir.
• 3- Uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak ülke içinde satan, satışa arz eden, başkalarına veren, sevk eden, nakleden, depolayan, satın alan, kabul eden, bulunduran kişi, on yıldan az olmamak üzere hapis ve bin günden yirmibin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. Ancak, uyuşturucu veya uyarıcı madde verilen veya satılan kişinin çocuk olması hâlinde, veren veya satan kişiye verilecek hapis cezası on beş yıldan az olamaz.
• 4-a Yukarıdaki fıkralarda belirtilen uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin eroin, kokain, morfin, sentetik kannabinoid ve türevleri veya bazmorfin olması,
• b- Üçüncü fıkradaki fiillerin; okul, yurt, hastane, kışla veya ibadethane gibi tedavi, eğitim, askerî ve sosyal amaçla toplu bulunulan bina ve tesisler ile bunların varsa çevre duvarı, tel örgü veya benzeri engel veya işaretlerle belirlenen sınırlarına iki yüz metreden yakın mesafe içindeki umumi veya umuma açık yerlerde işlenmesi, hâlinde verilecek ceza yarı oranında artırılır.
• 5- Yukarıdaki fıkralarda gösterilen suçların, üç veya daha fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi hâlinde verilecek ceza yarı oranında, suç işlemek için teşkil edilmiş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hâlinde, verilecek ceza bir kat artırılır.
• 6- Üretimi resmi makamların iznine veya satışı yetkili tabip tarafından düzenlenen reçeteye bağlı olan ve uyuşturucu veya uyarıcı madde etkisi doğuran her türlü madde açısından da yukarıdaki fıkralar hükümleri uygulanır. Ancak, verilecek ceza yarısına kadar indirilebilir.

Kanunda suç bu şekilde tanımlanmış ve suça konu uyuşturucu veya uyarıcı maddenin tipi, suçun nerede kaç kişiyle işlendiği verilecek cezanın tayininde önemli rol oynamaktadır.

Uyuşturucu Madde Ticareti Suçu Nedir?

Hangi maddelerin uyuşturucu veya uyarıcı madde olduğuna ilişkin TCK’da bir tanım bulunmamakta olup, uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin kapsamının ve sınırlarının belirlenmesi hususunda, 2313 Sayılı Uyuşturucu Maddelerin Murakabesi Hakkında Kanun ve 3298 Sayılı Uyuşturucu Maddelerle İlgili Kanun hükümlerine ve taraf olunan uluslararası sözleşme hükümlerine bakılması gerekir.

Bu suçun işlenebilmesi Türk Ceza Kanunu madde 188’de düzenlenen seçimlik hareketlerin bilerek ve istenerek işlenmesi gerekir. Söz konusu bu seçimlik hareketler maddenin birinci fıkrasında imal, ihraç ve ithal etme olarak sayılmıştır. Bunları kısaca açıklamak gerekirse;

Uyuşturucu ve Uyarıcı Maddeyi İmal Etme

Türk Ceza Kanunu madde 188/1’de düzenlenen ilk seçimlik hareket uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi imal etmedir.

İmal; ham maddeyi işleyip mal üretme, yapım anlamlarına gelmektedir. Uyuşturucu niteliğinde olmayan maddelerden kimyasal tepkime sonucu uyuşturucu özelliği olan maddelerin elde edilmesi, doğal veya sentetik uyuşturucu maddelerin herhangi bir yöntemle başka bir uyuşturucu maddeye çevrilmesi, uyuşturucu maddenin arıtma yöntemiyle saflaştırılması imal olarak açıklanmıştır.

Uyuşturucu ve Uyarıcı Maddeyi İthal Etme

TCK’nın 188. maddesinin 1. fıkrasında yaptırıma bağlanan bir diğer seçimlik hareket, uyuşturucu madde ithal etmektir. İthal etme kavramını, kanunda suçun konusu olarak tanımlamış olan uyuşturucu maddelerin, ruhsatsız veya ruhsata aykırı, yani yasa dışı olarak ülke dışından ülke sınırları içerisine sokulması olarak ifade edebiliriz.

İthal suçunun oluşması bakımından uyuşturucu maddenin kara, deniz veya hava yoluyla ülkeye sokulması önem taşımadığı gibi, söz konusu maddenin taşınmasında otomobil, tren, gemi, uçak gibi araçların kullanılması veya bu türden bir maddenin postaya verilmesi ya da yaya olarak getirilmiş olması, insan vücudu üzerinde veya boşluklarında taşınması önemli değildir.

Uyuşturucu ve Uyarıcı Maddeyi İhraç Etme

TCK madde 188/1’de sayılan diğer bir seçimlik hareket de uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi ihraç etmedir. İhraç, uyuşturucu veya uyarıcı maddenin yasa dışı yollarla ülkeden çıkarılması, ülke dışına satılması şeklinde tanımlanabilir. İhraç fiilinin tamamlanması için uyuşturucu maddenin varış ülkesine ulaşmasına gerek yoktur.

Uyuşturucu madde imal, ihraç ve ithal suçları, kasten işlenen suçlardandır. Buradaki kast genel kast olduğundan failin fiiline konu maddenin uyuşturucu madde olduğunu bilmesi ve kanunda yer alan hareketleri bilerek ve isteyerek yapması gerekir.

Uyuşturucu ve Uyarıcı Maddeyi Satma

Satma, uyuşturucu veya uyarıcı maddenin bir bedel karşılığında başkasının zilyetliğine geçirilmesidir. Burada fail satıcı ticari maksatla yani bir menfaat temin edebilmek için uyuşturucu ve uyarıcı maddeyi, alan kişiye bedeli karşılığında vermektedir.

Uyuşturucu ve Uyarıcı Maddeyi Satışa Arz Etmek

Satışa arz etmek, uyuşturucu veya uyarıcı maddenin bir ücret karşılığında başkasına devredilmek üzere hazırlanmasını ve bu amaçla hazır bulundurulmasını ifade etmektedir.

Bu eylemde fail maddeyi henüz alıcıya vermemiştir. Bununla birlikte satış öncesi hazırlıklara girişmiş, adeta esnaf gibi alıcısını beklemektedir.

Uyuşturucu ve Uyarıcı Maddeyi Başkasına Vermek

Başkasına vermek, uyuşturucu veya uyarıcı maddenin bedel alınmaksızın başkasının zilyetliğine geçirilmesidir. Burada suça konu madde bedelsiz olarak başkasına devredilmektedir.

Uyuşturucu ve Uyarıcı Maddeyi Sevk Etmek

Sevk etmek, uyuşturucu veya uyarıcı maddenin bir yerden başka bir yere belli bir amaç doğrultusunda götürülmesidir. Burada fail, maddenin mülkiyetinin ve kullanımının devredilmesi amacıyla hareket etmektedir. Fail A’nın Hakkâri ilinden temin ettiği yüklü miktarda eroin maddesini bal tenekesinin içerisinde Hatay İline PTT kargo vasıtasıyla göndermesi buna örnek olarak verilebilir.

Uyuşturucu ve Uyarıcı Maddeyi Nakletmek

Nakletmek, uyuşturucu veya uyarıcı maddenin nakledilmesi, söz konusu uyuşturucu maddenin ticaretiyle doğrudan ilgisi bulunmayan bir kişinin, bu maddeyi bir yerden başka bir yerden başka bir yere götürmesi ve teslim etmesi olarak açıklanabilir.

Bu yönüyle nakletme suçunun oluşabilmesi için uyuşturucu maddenin bir yerden başka bir yere teslim edilmesi gerekmektedir.

Uyuşturucu ve Uyarıcı Maddeyi Depolamak

Depolamak, uyuşturucu veya uyarıcı maddenin bir yerde tutulmasını ifade eder. Burada fail, gizlemek ve zamanı geldiğinde bulunduğu yerden çıkarmak amacıyla maddeyi muhafaza etmektedir.

Uyuşturucu ve Uyarıcı Maddeyi Satın Almak

Satın almak, uyuşturucu veya uyarıcı maddenin kazanç maksadıyla bedeli ödenerek alınmasıdır. Burada fail, maddeyi şahsi kullanımı için değil ticaret maksadıyla ve genelde üzerine kâr koyarak satmak maksadıyla satın almaktadır. Örnek olarak fail A’nın Bodrum İlçesinde satmak amacıyla piyasa fiyatı ucuz olan Yüksekova İlçesinden bir miktar eroin maddesini satın alması verilebilir.

Uyuşturucu ve Uyarıcı Maddeyi Kabul Etmek

Kabul etmek, uyuşturucu veya uyarıcı madde üzerinde tasarrufta bulunma amacıyla maddenin zilyetliğinin elde edilmesidir. Uyuşturucu maddenin kazanç amacıyla alınması durumunda kabul etme fiili işlenmiş olur.

Uyuşturucu ve Uyarıcı Maddeyi Bulundurmak

Bulundurmak, uyuşturucu veya uyarıcı madde üzerinde hâkimiyetin devam ettirilmesini ifade eder. Fail, ticaret maksadıyla uzun ya da kısa bir süre uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi elinde tutmaktadır.

 Uyuşturucu Madde Ticareti Suçları Nelerdir?

Uyuşturucu madde ticareti suçları Türk Ceza Kanunu madde 188’de düzenlenmiş bulunan suçlardır.

Bu maddede düzenlenen suçlar;

• Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal, ihraç veya ithal etme,
• Uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak ülke içinde satma, satışa arz etme, başkalarına verme, sevk etme, nakletme, depolama, satın alma, kabul etme, bulundurmadır.

Uyuşturucu Madde Ticareti Suçunun Cezası Nedir?

Uyuşturucu veya uyarıcı madde ticaretinin cezası TCK madde 188’de düzenlenen seçimlik hareketlerin hangisinin, nerede, kaç kişiyle gerçekleştirildiği bakımından farklılık arz eder. Örneğin;

• TCK madde 188/1’de Uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak imal, ithal veya ihraç eden kişi için, yirmi yıldan otuz yıla kadar hapis ve ikibin günden yirmibin güne kadar adlî para cezası verilebileceği öngörülmüştür.
• Maddenin üçüncü fıkrasında uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak ülke içinde satan, satışa arz eden, başkalarına veren, sevk eden, nakleden, depolayan, satın alan, kabul eden, bulunduran kişi hakkında, on yıldan az olmamak üzere hapis ve bin günden yirmibin güne kadar adlî para cezası verileceği düzenlenmiştir.
• Ancak, uyuşturucu veya uyarıcı madde verilen veya satılan kişinin çocuk olması hâlinde, veren veya satan kişiye verilecek hapis cezası on beş yıldan az olamaz.
• Yukarıdaki fıkralarda belirtilen uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin eroin, kokain, morfin, sentetik kannabinoid ve türevleri veya bazmorfin olması ve üçüncü fıkradaki fiillerin; okul, yurt, hastane, kışla veya ibadethane gibi tedavi, eğitim, askerî ve sosyal amaçla toplu bulunulan bina ve tesisler ile bunların varsa çevre duvarı, tel örgü veya benzeri engel veya işaretlerle belirlenen sınırlarına iki yüz metreden yakın mesafe içindeki umumi veya umuma açık yerlerde işlenmesi, hâlinde verilecek ceza yarı oranında artırılır.
• Bu suçların üç veya daha fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi hâlinde verilecek ceza yarı oranında, suç işlemek için teşkil edilmiş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hâlinde, verilecek ceza bir kat artırılır.

Metamfetamin Cezası Nedir?

Metamfetamin sentetik türde bir uyuşturucu maddedir. Bu nedenle bu tür maddelere uygulanacak kanun hükmü TCK madde 188/4’tür.

Bu maddeye göre; “Yukarıdaki fıkralarda belirtilen uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin eroin, kokain, morfin, sentetik kannabinoid ve türevleri veya bazmorfin olması durumunda verilecek ceza yarı oranında artırılır.” 

Uyuşturucu Madde Ticareti Suçunun Unsurları Nelerdir?

Uyuşturucu madde ticareti suçunun unsurlarında dikkat çeken esas unsur fiil unsurudur. Fail, mağdur, konu gibi unsurlar ayrı bir özellik göstermez. O sebeple fiil unsuru üzerinde durmakta fayda vardır. TCK madde 188/1’de uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak imal edilmesi, ithal edilmesi veya ihraç̧ edilmesi, suç olarak tanımlanmıştır.

İmal yukarıda da açıklandığı üzere ham maddeyi bir takım işlemlerden geçirip işlevlere sahip bir mal haline getirmek demektir. İthal etme kavramını ise, kanunda suçun konusu olarak tanımlamış olan uyuşturucu maddelerin, ruhsatsız veya ruhsata aykırı, yani yasa dışı olarak ülke dışından ülke sınırları içerisine sokulması olarak ifade edebiliriz. TCK madde 188/1’de sayılan diğer bir seçimlik hareket de uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi ihraç etmedir. İhraç, uyuşturucu veya uyarıcı maddenin yasa dışı yollarla ülkeden çıkarılması, ülke dışına satılması şeklinde tanımlanabilir. İhraç fiilinin tamamlanması için uyuşturucu maddenin varış ülkesine ulaşmasına gerek yoktur.

Suçun manevi unsuru genel kasttır. Kişinin uyuşturucu madde ticareti yaptığını bilmesi ve istemesi yeterlidir. Bu anlamda başkasının kendisinden habersiz olarak çantasına, poşetine koyduğu uyuşturucu maddeyi taşıyan veya kendisinden habersiz olarak aracına, başka yere götürmesi için uyuşturucu madde taşıyan kişinin kastından söz edilemez.

Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal, ithal veya ihracı suçunun oluşabilmesi için suça konu maddenin “ruhsatsız veya ruhsata aykırı” olması gerekir.

Tıbbi zorunluluklarda bu suçun oluşumunu engeller. Yine aynı amaçla, uyuşturucu maddelerin izne dayalı olarak imal, ithal veya ihracı yine bu suçu oluşturmaz.

Suça Etki Eden Nedenler Nelerdir?

TCK madde 188’de suça etki eden haller iki başlıkta toplanabilir. Bunlar;

• Ağırlaştırıcı nedenler,
• Hafifletici nedenler.

Ağırlaştırıcı Nedenler

Türk Ceza Kanunu madde 188/de uyuşturucu ve uyarıcı madde ticareti suçunun ağırlaştırıcı halleri düzenlenmiştir. Bu halleri sıralayacak olursak;

• Uyuşturucu veya uyarıcı madde verilen veya satılan kişinin çocuk olması hâlinde, veren veya satan kişiye verilecek hapis cezası on beş yıldan az olamaz.
• Uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin eroin, kokain, morfin, sentetik kannabinoid ve türevleri veya bazmorfin olması durumunda ceza yarı oranında artırılır. Burada sayılan maddeler sınırlayıcı niteliktedir. Yani sayılan bir maddenin bu madde kapsamında tutularak cezalandırma sebebi yapılması mümkün değildir.
• Üçüncü fıkradaki fiillerin(satma, satışa arz etme, başkalarına verme, sevk etme, nakletme, depolama, satın alma, kabul etme, bulundurma); okul, yurt, hastane, kışla veya ibadethane gibi tedavi, eğitim, askerî ve sosyal amaçla toplu bulunulan bina ve tesisler ile bunların varsa çevre duvarı, tel örgü veya benzeri engel veya işaretlerle belirlenen sınırlarına iki yüz metreden yakın mesafe içindeki umumi veya umuma açık yerlerde işlenmesi, hâlinde verilecek ceza yarı oranında artırılır.
• Bu suçların, üç veya daha fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi hâlinde verilecek ceza yarı oranında, suç işlemek için teşkil edilmiş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hâlinde, verilecek ceza bir kat artırılır.

Hafifletici Nedenler

Uyuşturucu ve uyarıcı madde ticareti suçu açısından hafifletici neden madde 188/7’de düzenlenmiştir. Bu maddeye göre; üretimi resmi makamların iznine veya satışı yetkili tabip tarafından düzenlenen reçeteye bağlı olan ve uyuşturucu veya uyarıcı madde etkisi doğuran her türlü madde açısından da bu madde hükümleri uygulanır. Ancak, verilecek ceza yarısına kadar indirilebilir. Burada indirim hakimin takdirinde olan bir durumdur.

Görevli ve Yetkili Mahkemeler Hangileri?

Uyuşturucu ve uyarıcı madde ticareti suçu için öngörülen ceza makası göz önüne alındığında verilebilecek ceza on yılı aştığı görevli mahkeme Ağır Ceza Mahkemesidir.

Uyuşturucu Madde Sevk ve Nakletme Suçunda Unsurlar Nelerdir?

Uyuşturucu veya uyarıcı maddenin nakledilmesi, söz konusu uyuşturucu maddenin ticaretiyle doğrudan ilgisi bulunmayan bir kişinin, bu maddeyi bir yerden başka bir yerden başka bir yere götürmesi ve teslim etmesi olarak açıklanabilir. Bu yönüyle nakletme suçunun oluşabilmesi için uyuşturucu maddenin bir yerden başka bir yere teslim edilmesi gerekmektedir.

Sevk etme, uyuşturucu veya uyarıcı maddenin b/ir yerden başka bir yere ulaştırılması olarak tanımlanabilir. Bu nedenle nakleden ve sevk kişi farklıdır. Nakletme ve sevk etme fiilleri ülke içinde olmalıdır. Aksi takdirde madde 188/1’de düzenlenen seçimlik hareketler söz konusu olur.

Etkin Pişmanlık Uygulanabilmesi İçin Şartlar Nelerdir?

Türk Ceza Kanunu madde 188’de düzenlenen uyuşturucu ve uyarıcı madde ticareti suçlarına ilişkin TCK m. 192’de etkin pişmanlık halleri düzenlenmiştir. Bu etkin pişmanlık hallerini inceleyecek olursak;

Cezasızlık Nedeni Olabilecek Etkin Pişmanlık Hali

TCK m. 192/1’e göre; uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçlarına iştirak etmiş olan kişi, resmi makamlar tarafından haber alınmadan önce, diğer suç ortaklarını ve uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin saklandığı veya imal edildiği yerleri merciine haber verirse, verilen bilginin suç ortaklarının yakalanmasını veya uyuşturucu veya uyarıcı maddenin ele geçirilmesini sağlaması halinde, hakkında cezaya hükmolunmaz.

Bu hükme göre etkin pişmanlık halinden yararlanmak için:

• TCK m. 188’de düzenlenen uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçlarına iştirak etmiş olması,
• Diğer suç ortaklarının ve uyuşturucu veya uyarıcı maddenin saklandığı veya imal edildiği yerlerin resmi makamlara bildirilmesi,
• Yapılacak bildirimin resmi makamlar tarafından söz konusu suçun işlendiği öğrenilmeden önce gerçekleşmesi,
• Yapılan bildirim sayesinde suç ortakları ve uyuşturucu ve uyarıcı madde ele geçirilmiş olmalıdır.

Burada aranan tüm şartların gerçekleşmesinden sonra kişi bu etkin pişmanlık türünden yararlanacaktır.

Cezada İndirim Sebebi Olarak Etkin Pişmanlık Hali

TCK m. 192/3’e göre inceleme konumuz olan TCK m. 188’de düzenlenen suçlar haber alındıktan sonra gönüllü olarak, suçun meydana çıkmasına ve fail veya diğer suç ortaklarının yakalanmasına hizmet ve yardım eden kişi hakkında verilecek ceza, yardımın niteliğine göre dörtte birden yarısına kadarı indirilir.

Buradaki gönüllülük kişinin kendi rızasıyla ihbar etmesini tek değil, aynı zamanda alacağı cezadan korkarak ihbarda bulunması durumunda da uygulama alanı bulur.

Uyuşturucu Madde Ticareti ve Etkin Pişmanlık Ceza İndirimi

Etkin pişmanlıkta yapılacak ceza indirimi TCK m. 192/1 kapsamında ise faile ceza verilmez. Ancak bu etkin pişmanlık hali TCK m. 192/3 kapsamına giriyorsa faile indirimi haliyle ceza verilir. Bu indirim miktarı cezasının 4’te 1’inden yarısına kadar olmaktadır.

Uyuşturucu Madde Ticareti Suçu Yargıtay Kararları

Sonuç

Uyuşturucu ve uyarıcı madde ticareti suçu TCK m. 188’de düzenlenmiştir. Maddede bu suçun birçok seçimlik hareketle işlenebileceği düzenlenmiştir. Uyuşturucu maddeyi hukuka aykırı olarak, imal, ithal ve ihraç etme;   uyuşturucu maddeyi satma, satışa arz etme, başkalarına verme, sevk etme, nakletme, depolama, satın alma, kabul etme, bulundurma bu suçun işlenebileceği seçimlik hareketlerdir.

Suçun cezası da bir hayli yüksektir. Temel hali için öngörülen ceza 20 ile 30 yıl arasındadır. Maddede ceza bakımından ağırlaştırıcı ve hafifletici sebepler öngörülmüştür.

Yine bu suç için TCK m. 192’de önemli etkin pişmanlık hükümleri yer almaktadır. Uyuşturucu ve uyarıcı madde ticareti suçu için öngörülen ceza miktarına bakıldığında suç Ağır Ceza Mahkemesinin görev alanında yer almaktadır.

Sık Sorulan Sorular