Kooperatif Nedir ve Nasıl Kurulur?

Kooperatif, ortak ekonomik, sosyal ve kültürel ihtiyaçları işletme vasıtasıyla karşılamak üzere gönüllü olarak bir araya gelen insanların oluşturduğu gruptur.

Kooperatif Nasıl Kurulur?

Bir kooperatif en az 7 ortak tarafından imzalanacak ana sözleşme ile kurulur. Ana sözleşmedeki imzaların onaylatılması gerekmektedir.

Bir kimsenin kooperatifte kurucu sayılabilmesi için, ana sözleşmeyi düzenleyip imzalaması ve sermaye olarak gösterilen parayı taahhüt etmesi gerekmektedir.

Kooperatiflerin Ana Sözleşmesi Nasıl Hazırlanır?

Kooperatifin kurulabilmesi için yedi kişinin bir araya gelmesi ve akabinde yedi kurucu bir araya geldikten sonra ana sözleşmenin 7 kurucu ortak tarafından imzalanması ve söz konusu imzaların Ticaret Sicil Müdürlüğüne tasdik ettirilmesi gerekmektedir.

Genellikle kooperatifler kurulurken Ticaret Bakanlığı tarafından düzenlenen örnek ana sözleşmeler üzerinden kurulmakta olup söz konusu ana sözleşmelerin kullanılması bir zorunluluk arz etmemektedir.

Kooperatifler Kanununun 4. Maddesinde; “Kooperatif ana sözleşmesinde aşağıdaki hususlara ait hükümlerin yer olması gerektir. 1. Kooperatifin adı ve merkezi, 2. Kooperatifin amacı ve çalışma konuları, 3. Ortaklık sıfatını kazandıran ve kaybettiren hal ve şartlar, 4. Ortakların pay tutarı ve kooperatif sermayesinin ödenme şekli, nakdi sermayenin en az 1/4 nün peşin ödenmesi, 5. Ortakların ayni sermaye koyup koymayacakları,

6. Kooperatiflerin yükümlerinden dolayı ortakların sorumluluk durumu ve derecesi, 7. Kooperatifin yönetici ve denetleyici organlarının görev ve yetki ve sorumlulukları ve seçim tarzları, 8. Kooperatifin temsiline ait hükümler, 9. Yıllık gelir gider farklarının, hesaplama ve kullanma şekilleri, 10.Kurucuların adı, soyadı iş ve konut adresleri” düzenlemesi mevcut olup söz konusu hususların kooperatif ana sözleşmesinde bulunması yeterlidir. Ancak bu halde kuruluş izninin Ticaret İl Müdürlüğünden değil, Ticaret Bakanlığı’ndan alınması gerekmektedir.

Ticaret Bakanlığı Esnaf, Sanatkârlar ve Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü’nün kuruluş izni vereceği kooperatifleri şu şekildedir;  Tarım Satış Kooperatifleri, Esnaf ve Sanatkârlar Kredi Kefalet Kooperatifleri,  Karayolu Yük Taşıma Kooperatifleri, Karayolu Yolcu Taşıma Kooperatifleri, Denizyolu Yük Taşıma Kooperatifleri, Denizyolu Yolcu Taşıma Kooperatifleri, Kadın Girişimi Üretim ve İşletme Kooperatifleri, Tüketim Kooperatifleri, Turizm Geliştirme Kooperatifleri, Küçük Sanat Kooperatifleri, Yaş Sebze ve Meyve Pazarlama Kooperatifleri, Pazarcılar İşletme Kooperatifleri, Üretim ve Pazarlama Kooperatifleri, Eğitim Kooperatifleri, Hizmet Kooperatifleri, Bilimsel Araştırma ve Geliştirme Kooperatifleri, Yayıncılık Kooperatifleri, Site İşletme Kooperatifleri.

Ticaret Bakanlığı, kadın girişimi üretim ve işletme, eğitim ve hizmet kooperatifleri için örnek ana sözleşmelerin aynen kabul edilmesi şartıyla kuruluşa izin verme yetkisini Ticaret İl Müdürlüklerine de vermiştir.

Kuruluş Esnasında Bakanlığa veya Ticaret İl Müdürlüğüne Verilmesi Gereken Evraklar Nelerdir?

Bakanlık veya Ticaret İl Müdürlüğüne kooperatif kuruluş iznini verilmesi hususunda verilecek dilekçe iki nüshadan oluşmalıdır. İzin dilekçesinin kurucular adına, bir veya daha çok kişi tarafından imzalanması yeterlidir. Söz konusu dilekçenin içeriğinde sermayenin ¼’ünün Bankacılık Kanununa bağlı bir bankada kooperatif adına açılmış hesaba yatırıldığının belirtilmesi gerekmektedir.

İzin belgesinin yanı sıra yedi kurucu ortağın imzaladığı kooperatif ana sözleşmesinin de ikisi ticaret sicili müdürlüğü onaylı, dördü onaylı örnekten fotokopi çekilmiş altı adet nüsha şeklinde başvuru durumuna göre bakanlık veya ticaret il müdürlüğüne verilmesi gerekmektedir.

Kuruluş bilgi formunun da diğer evraklar gibi başvuru merciine teslim edilmesi gerekmektedir. Kooperatifin unvanı ve adresi ile kurucu ortak sayısı, varsa telefonu bilgi formuna yazılmalıdır. Kuruluş bilgi formuna da Ticaret Bakanlığının internet sitesi üzerinden ulaşılabilmektedir. (https://ticaret.gov.tr/kooperatifcilik/bilgi-bankasi/kooperatifler-icin-gerekli-belgeler)

Kooperatifin kuruluş sermayesinin en az ¼’ünün bankada açılan kooperatif adına hesaba yatırılması gerektiğini yukarıda belirtmiş olmakla beraber söz konusu banka dekontunun da başvuru merciine teslimi gerekmektedir.

İlk yönetim ve denetim kurulu üyelerine ait adli sicil belgeleri ile akrabalık vs. durumlara ilişkin yazılı taahhütname verilmesi gerekmektedir. Taahhütnamelere de yine Ticaret Bakanlığının internet sitesi üzerinden erişim sağlanabilmektedir.(https://ticaret.gov.tr/kooperatifcilik/bilgi-bankasi/kooperatifler-icin-gerekli-belgeler)

Kooperatif Başvurularında Hangi Hususlar İncelenmektedir?

Kooperatif izin başvurusunun yapıldığı mercii başvuruları şeklen ve esasen incelemektedir. Şeklen inceleme esnasında kuruluş aşamasında gerekli belgelerin bulunup bulunmadığı ve bu belgelerin gerekli şartları sağlayıp sağlamadığı incelenmektedir.

Esasen inceleme esnasında ise ana sözleşmenin Kooperatifler Kanunu’nun emredici hükümlerine aykırılık taşıyıp taşımadığı incelenmektedir.

Kooperatiflerin Tescili ve İlanı Nasıl Olur?

Kooperatifin tescili ticaret siciline yapılmaktadır. Tescil ilgililerin talebi üzerine dilekçe ile yapılmakta olup tescil süresi 15 gündür. Tescil talep süresi, izin merciinin kuruluş iznini vermesinden itibaren başlar. Tescil talebine doğrulayıcı belgelerin asıllarının örnekleri eklenmelidir.

Tescil başvurusu ile beraber aşağıdaki evrakların teslim edilmesi gerekmektedir. Bunlar;

• Ana sözleşmesi.
• Kooperatif kuruluş izin yazısı
• Kooperatifi temsil ve ilzama yetki verilen kişilerin ticaret sicili müdürü huzurunda kooperatif unvanı altında atılmış imza beyannameleri ile gerekli görülen diğer belgeler.

Kooperatif Kurulurken Hangi Hususların  Tescil Edilmesi Gerekmektedir?

Kooperatifler Kanununun 3. Maddesine göre aşağıda yer alan hususların ilan edilmesi gerekmektedir. Bunlar;

• Ana sözleşme tarihi,
• Kooperatifin amacı, konusu ve varsa süresi,
• Kooperatifin unvanı ve merkezi,
• Kooperatifin sermayesi ve bunun nakdi kısmına karşılık olarak ödenen en az miktar ve her ortaklık payının değeri,
• Ortaklık payı belgelerinin ada yazılı olduğu,
• Ayni sermaye ve devralınan akçalı kıymetlerle işletmelerin neden ibaret oldukları ve bunlara biçilen değerler,
• Kooperatifin ne suretle temsil olunacağı ve denetleneceği,
• Yönetim kurulu üyeleriyle kooperatifi temsile yetkili kimselerin ad ve soyadları,
• Kooperatifin yapacağı ilanların şekli ve ana sözleşmede de bu hususta bir hüküm varsa yönetim kurulu kararlarının pay sahiplerine ne suretle bildirileceği,
• Kooperatifin şubeleri: Kooperatifler, lüzum gördükleri takdirde memleket içinde ve dışında şubeler açabilirler. Şubeler, merkezin sicil kaydına atıf yapılmak suretiyle bulundukları yer ticaret siciline tescil olunurlar.

Kooperatifin kuruluşunun ticaret siciline tesciliyle beraber sicil müdürlüğünce sicil tasdiknamesi verilmektedir. Sicil tasdiknamesi; bilgilerde değişiklik olmadığı sürece geçerlidir. Tescil edilen olgular, aynı zamanda ilan olunur.

Tüm dava dosyalarınız için BİZİMLE İLETİŞİME GEÇİNİZ!

Av. Ezgi YÜCEL & Av. Ahmet EKİN