Eziyet Suçu ve Cezası (TCK m. 94)
Türk Ceza Kanunu’nun 96. maddesinde düzenlenen eziyet suçu, bir kişiye bedensel veya ruhsal acı çektirecek davranışlarda bulunmayı ifade eder.
Eziyet; yalnızca fiziksel zarar değil, aynı zamanda bireyin psikolojisini olumsuz etkileyen duygusal saldırıları da kapsar. Örneğin bir kişiyi yaralamak, tehdit etmek, aşağılamak, hakaret etmek, cinsel tacizde bulunmak ya da sürekli baskı ve küçük düşürücü davranışlara maruz bırakmak bu kapsamda değerlendirilir.
Eziyet Suçunda Fail
Bu suç tipi bakımından failin kimliği önemli değildir; yani herkes bu suçun faili olabilir. Bu yönüyle işkence suçundan ayrılır. İşkence yalnızca kamu görevlileri tarafından işlenebilen bir suç iken, eziyet suçu hem kamu görevlileri hem de sıradan kişiler tarafından işlenebilir. Ancak kamu görevlisinin bu suçu görev sırasında değil, görev dışında işlemesi gerekir.
Eziyet Suçunun Mağduru Kimdir?
Eziyet suçunda mağdur da herhangi bir kişi olabilir. Ancak mağdurun bazı özellikleri varsa, suç nitelikli hale dönüşür. Mağdurun çocuk olması, hamile olması, kendini savunamayacak durumda bulunması ya da failin mağdura karşı anne, baba, eş veya boşanılan eş gibi özel bir yakınlık ilişkisi içinde olması durumunda TCK m. 96/2 kapsamında daha ağır cezai yaptırımlar uygulanır.
Eziyet Suçunun Cezası
TCK m. 96/1 uyarınca, bir kişiye eziyet eden fail hakkında iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası verilir. Suç kadına karşı işlenmişse, cezanın alt sınırı iki yıl altı aydan az olamaz.
Nitelikli hallerde ise, yani mağdurun çocuk, gebe kadın, kendini savunamayacak durumda biri ya da failin yakın akrabası (üstsoy, altsoy, eş vb.) olması hâlinde, ceza üç yıldan sekiz yıla kadar hapis olarak belirlenmiştir (TCK m. 96/2).
Eziyet Suçuyla Korunan Hukuki Değer
Bu suç tipiyle korunan temel değer, bireyin fiziksel ve ruhsal bütünlüğüdür. Kanun koyucu, bireyin onuru, iç huzuru ve sağlıklı yaşam hakkını koruma amacı gütmektedir.
Eziyet Suçunun Özellikleri ve Unsurları
Eziyet suçu, genellikle sistematik ve sürekli şekilde gerçekleştirilen, mağdurun fiziksel ya da psikolojik olarak ciddi biçimde zarar görmesine yol açan davranışlardan oluşur. Ayrıca, eziyet suçunun oluşabilmesi için mağdurun acı çekmesine yol açan eylemlerin belirli bir yoğunluk ve ağırlık taşıması gerekir. Salt rahatsız edici veya kaba davranışlar bu suçu oluşturmaz. Failin davranışlarının, mağdurun ruhsal ya da bedensel bütünlüğünü ciddi şekilde zedelemesi, süreklilik göstermesi ve sistematik biçimde tekrarlanması aranmaktadır. Bu yönüyle suç, basit hakaret veya tehditten ayrılır.
Yargıtay içtihatlarına göre bu suçun oluşabilmesi için eylemlerin tek seferlik değil devamlılık arz eden, sistematik şekilde sürdürülmesi gerekir.
Örnek olarak:
- Aç ve susuz bırakmak
- Çıplak gezdirmek
- Eve kilitlemek
- İdrar içirmeye ya da dışkı yedirmeye zorlamak
- Belirli aralıklarla dövmek, aşağılamak
- Korkutucu hayvanlarla mağduru tehdit etmek (yılan, köpek, fare vb.)
gibi davranışlar eziyet suçu kapsamına girmektedir.
Eziyet Suçu ile Birlikte Başka Suçlar İşlenirse Ne Olur?
Eğer eziyet suçuyla birlikte başka suçlar da işlenirse, yalnızca en ağır cezayı gerektiren suçtan hüküm verilir. Özellikle neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama gibi bir sonuç doğarsa, hem eziyet hem de yaralama suçundan ayrı ayrı ceza verilmez. Bu durumda TCK m. 44 dikkate alınır ve fail sadece eziyet suçundan cezalandırılır.
Eziyet Suçu Şikâyete Bağlı Mıdır?
Hayır. Eziyet suçu, şikâyete tabi suçlardan değildir. Bu nedenle mağdurun şikâyetçi olması gerekmez ve şikâyetten vazgeçse bile dava devam eder. Cumhuriyet savcılığı, zamanaşımı süresi içinde her zaman bu suçu re’sen soruşturabilir.
Eziyet Suçunda Adli Para Cezası Mümkün Müdür?
Eziyet suçunun cezası hapis cezasıdır ve bu cezanın adli para cezasına çevrilmesi mümkün değildir. Yani ceza sadece hapis şeklinde infaz edilir.
Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB) Mümkün mü?
Eziyet suçu bakımından HAGB kararı verilebilir. Ancak bunun için sanığın daha önce kasıtlı bir suçtan ceza almamış olması, mahkemenin sanığın yeniden suç işlemeyeceğine kanaat getirmesi ve mağdurun zararının giderilmiş olması gibi koşulların sağlanması gerekir (CMK m. 231).
Eziyet Suçunda Zamanaşımı Süreleri
Basit hali için dava zamanaşımı süresi: 8 yıl
Nitelikli hali için zamanaşımı süresi: 15 yıl
Eziyet Suçunda Görevli Mahkeme
Bu suçla ilgili davalara Asliye Ceza Mahkemesi bakmakla görevlidir.
Av. Ahmet EKİN & Stj. Av. Şevval Asude DOĞAN
