Borçlar Hukuku

Borçlar Hukuku kavramından önce borç kavramının incelenmesi gerekmektedir. Borç; bir eylemde bulunmak, bir şeyi vermek, bir davranışı yapmaktan kaçınmak anlamına gelmektedir. Hukukumuzda bu borcu yerine getirmesi gereken kişiye borçlu denirken yerine getirilmesi gereken fiil ise edim olarak adlandırılmaktadır. Yani Borçlar hukuku kısaca taraflar arasındaki borç ilişkilerini düzenleyen hukuk dalıdır. Borcun kaynakları ise borç ilişkisini doğuran sebeplerdir. Borcun kaynakları; sözleşme, haksız fiil, sebepsiz zenginleşme olarak sayılabilir. Bu hukuk dalını asli kaynak olarak 1 Temmuz 2012’de yürürlüğe girmiş olan Türk Borçlar Kanunu ile düzenlenmektedir.

Türk Borçlar Kanunu, genel hükümlere ilişkin ilk kısmında tüm borç ilişkilerinde uygulama alanı bulan temel kuralları (borç ilişkilerinin doğumu, hükümleri, sona ermesi, alacaklı ve borçlu temerrüdü vb.) düzenlemekte; özel borç ilişkilerini taşıyan ikinci kısmında ise çeşitli sözleşme tiplerine ( satım, bağışlama, kira, eser, vekâlet) ve ilişkin maddeler bulunmaktadır. Hukuk dalları içinde özel hukuk alanında yer alan borçlar hukuku oldukça kapsamlı bir alandır.

Her hukuk dalı gibi borçlar hukuku da temelini Anayasa’dan alır. Anayasa’nın 38. maddesine göre; “Hiç kimse, yalnızca sözleşmeden doğan bir yükümlülüğü yerine getirememesinden dolayı özgürlüğünden alıkonulamaz. ” Anayasa’nın 48. maddesine göre ise; “Herkes dilediği alanda çalışma ve sözleşme hürriyetlerine sahiptir.”  Anayasanın bu hükümlerinde borçlar hukukunun temel ilkesi olan sözleşme özgürlüğü açıkça düzenlenmiştir.

Borçlar hukuku kapsamında bulunan davalar şu şekilde sıralanabilir; haksız fiilden doğan tazminat davaları, maddi-manevi tazminat davaları, alacak davaları, kira tespiti ve kiralananın tahliyesi davaları, inşaat hukuku davaları, müdahalenin men-i davaları, ortaklığın giderilmesi davaları, ecri misile ilişkin davalar, gayrimenkul davaları, ipotek-rehin tesisi ve fekkine ilişkin davalar, kat mülkiyetinden doğan her türlü davanın yanı sıra; kira sözleşmesinden, satım sözleşmesinden, eser sözleşmesinden kaynaklanan her türlü dava sayılabilir. Sayılan borç ilişkilerinin yanı sıra daha birçok ilişki bulunmakta olup borç ilişkileri günlük hayatta geniş yer bulmaktadır.